تربیت
Tarbiat.Org

منتهی الآمال تاریخ چهارده معصوم (جلد دوم)
حاج شیخ عباس قمی (رضوان الله علیه)

اول - ابان بن تغلب(460) است‏

از آل بکرین وائل و از اهل کوفه است و ثقه و جلیل‏القدر است. در مجالس المؤمنین است که ابان قاری و عالم به وجوه قرائت و دلایل آن بود و قرائتی علیحده دارد که نزد قراء، مشهور است و در علم تفسیر و حدیث و فقه و لغت و نحو امام اهل زمان خود بوده، (461) و در کتاب ابن داود مذکور است که او سی هزار حدیث از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام حفظ داشت و او را تصانیف بسیار است مانند تفسیر غریب القرآن و کتاب فضایل و کتاب احوال صفّین و مانند آن.(462) و در کتاب خلاصه مسطور است که ابان در میان اصحاب ما ثقه است و جلیل‏القدر و عظیم المنزلة. به خدمت حضرت امام زین‏العابدین و امام محمدباقر و امام جعفر صادق علیهم السلام رسیده و به التفات خاطر عاطر ایشان مشرف گردیده و حضرت امام محمدباقر علیه السلام به او گفته‏اند که در مسجد مدینه بنشین و فتوی ده مردمان را که دوست می‏دارم در میان شیعه من مانند تو را ببینند.(463) و روایتی دیگر آن است که مناظره کن با اهل مدینه که دوست می‏دارم مانند تو کسی از روات و رجال من باشد. ابان در حیات امام جعفر صادق علیه السلام وفات یافت و چون خبر فوت او به آن حضرت رسید رحمت بر او فرستادند و سوگند یاد کردند که موت ابان دل مرا به درد آورد، و وفات او در سنه یک صد و چهل و یک بود (464) و حضرت امام جعفر صادق علیه السلام او را از وفات او خبر داده بود.(465)
شیخ نجاشی روایت نموده که هرگاه ابان به مدینه می‏رفت خلایق به جهت استماع حدیث و استفاده مسایل به او هجوم می‏کردند چنانکه غیر ستون مسجد که جهت او آن را خالی می‏گذاشتند دیگر جایی خالی نمی‏ماند. و همچنین روایت نموده از عبدالرحمن بن حجاج که گفت روزی در مجلس ابان بن تغلب بودم که ناگاه مردی از در درآمد از او پرسید که ای ابوسعید! مرا خبر ده که چند کس از صحابه پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله و سلم با حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام متابعت نمودند؟ ابان گفت: گویا می‏خواهی فضل و بزرگی علی علیه السلام را به آنها بشناسی که متابعت امیرالمؤمنین علیه السلام نمودند از اصحاب پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله و سلم؟! آن مرد گفت: مقصود من همین است! پس ابان گفت: واللَّه که ما فضل صحابه را نمی‏شناسیم الاّ به متابعت از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام.(466)