تربیت
Tarbiat.Org

منتهی الآمال تاریخ چهارده معصوم (جلد دوم)
حاج شیخ عباس قمی (رضوان الله علیه)

سوم - عبداللَّه بن جندب بجلی کوفی ثقه جلیل‏القدر عابد

از اصحاب حضرت کاظم و رضا علیهما السلام و وکیل ایشان است. شیخ کشی روایت کرده که حضرت ابوالحسن علیه السلام قسم خورد که راضی است از او و همچنین پیغمبر صلی اللَّه علیه و آله و سلم و خداوند تعالی.(743) و هم فرموده که عبداللَّه بن جندب از مخبتین است، (744) یعنی از کسانی که حق تعالی در حق ایشان‏
فرموده: وَ بشِّر المُخْبِتینَ الَّذینَ اِذا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُم(745) و بشارت بده فروتنان و متواضعان را که در درگاه ما آرمیده و مطمئن‏اند آنانکه چون ذکر خدا شود نزد ایشان، بترسد دلهای ایشان از هیبت جلال ربانی و طلوع انوار عظمت سبحانی و یا هرگاه تخویف کرده شوند به عذاب و عقاب الهی، دلهای ایشان خائف و هراسان شود.
و روایت شده از ابراهیم بن هاشم که گفت: من عبداللَّه بن جندب را دیدم در موقف عرفات و حال هیچ کس را بهتر از او ندیدم پیوسته دستهای خود را به سوی آسمان بلند کرده بود و آب دیده‏اش بر روی او جاری بود تا به زمین می‏رسید، چون مرد فارغ شدند گفتم: وقوف هیچ کس را بهتر از وقوف تو ندیدم، گفت: به خدا سوگند که دعا نکردم مگر برادران مؤمن خود را زیرا که از حضرت امام موسی علیه السلام شنیدم که هرکه دعا کند از برای برادران مؤمن خود در غیبت او از عرش به او ندا رسد که از برای تو صد هزار برابر او باد، پس من نخواستم که دست بردارم از صد هزار برابر دعای ملک که البته مستجاب است برای یک دعاء خود که نمی‏دانم مستجاب خواهد شد یا نه.(746) و قرار داد او با صفوان بن یحیی بیاید در ذکر صفوان در اصحاب حضرت رضا علیه السلام. و او همان است که حضرت موسی بن جعفر علیه السلام برای او نوشته دعای سجده شکر معروف اَللّهُمَّ اِنّی اُشْهِدُکَ را که در مصباح شیخ طوسی و غیره است.(747)
و روایت شده که وقتی عبداللَّه بن جندب عریضه‏ای خدمت حضرت ابوالحسن علیه السلام نوشت و در آن عرض کرد که فدایت شوم! من پیر شدم و ضعف و عجز پیدا کردم از بسیاری از آنچه که قوت داشتم بر آن و دوست دارم فدایت شوم که تعلیم کنی مرا کلامی که مرا به خداوند نزدیک کند و فهم و علم مرا زیاد کند، حضرت در جواب او را امر فرمود که بسیار بخواند این ذکر شریف را:
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظیمِ.(748)
در تحف العقول وصیتی طولانی از حضرت صادق علیه السلام نقل کرده که به عبداللَّه بن جندب فرموده و مشتمل است بر وصایا نافعه جلیله که ما در ذکر مواعظ و نصایح حضرت صادق علیه السلام چند سطر از آن نقل کردیم.(749) و بالجمله؛ جلالت شأن عبداللَّه بن جندب زیاده از آن است که ذکر شود. و روایت شده که بعد از فوت او علی بن مهزیار رحمه اللَّه در مقام او برقرار شد.