اول - قال علیه السلام: ما شیبَ شَیءٌ بشِیءٍ اَحْسَنُ مِنْ حِلْمٍ بِعِلْمٍ:(270) یعنی حضرت امام محمدباقر علیه السلام فرمود: آمیخته نشده هیچ چیزی به چیزی که بهتر باشد از آمیختن حلم به علم.
مؤلف گوید: حلم نگاه داشتن نفس است از هیجان غضب به آنکه قوّه غضبیه او را به آسانی حرکت ندهد، و بیتأنّی و تثبّت چیزی از او سر نزند، و واردات مکروهه روزگار او را مضطرب نگرداند:
با تو گویم که چیست غایت حلم - هرکه زهرت دهد شکر بخشش
کم مباش از درخت سایه فکن - هرکه سنگت زند ثمر بخشش
هرکه بخراشدت جگر به جفا - همچون کان کریم زر بخشش
و بس است در شرافت حلم که با علم توام، و مانند نماز و زکات با هم ذکر میشو.
دوم - قال علیه السلام: اَلکَمالُ کُلُّ اَکْمالِ التَّفَقُّهُ فِیالدّینِ، وَ الصَّبْرُ عَلَی النّائبَةِ، وَ تَقْدیرُ الْمَعیشَةِ؛(271)
فرمود: کمال و تمام کمال است تفقّه و بصیرت پیدا کردن در دین، و صبر کردن در مصیبت و کار دشوار، و اندازه آوردن امر معیشت؛ یعنی بسنجد آنچه عاید او میشود در ماه مثلاً، پس به همان اندازه خرج کند. پس هرگاه ماهی سه تومان عاید او میشود روزی یک قران خرج کند و بیشتر از آن خرج ننماید و اگر اتفاقاً یک روز زیادتر خرج کرد زیادی را کم روز دیگر گذارد تا آنکه به ذلت قرض و سؤال از مردم گرفتار نشود.
[