(94) قَالَ یَبْنَؤُمَّ لَا تَأْخُذْ بِلِحْیَتِی وَلَا بِرَأْسِی إِنِّی خَشِیتُ أَن تَقُولَ فَرَّقْتَ بَیْنَ بَنِی إِسْرَ ءِیلَ وَلَمْ تَرْقُبْ قَوْلِی
(هارون در جواب) گفت: (ای برادر و) ای فرزند مادرم! (موی) ریش و سر مرا (به مؤاخذه) مگیر، همانا من ترسیدم (با برخورد تند من و آنها متفرّق شوند و) تو بگویی میان بنیاسرائیل تفرقه انداختی و کلام مرا مراقبت نکردی!
نکتهها:
هنگامی که حضرت موسی علیه السلام از کوه طور بازگشت و قوم خود را منحرف دید، سه گروه را زیر سؤال برد: الف: مردم (یا قوم الم یعدکم ربّکم)، ب: هارون علیه السلام (یا هارون ما منعک...)، ج: سامری (فما خطبک یا سامری).
به گفتهی تفسیر اطیبالبیان، چون هارون علیه السلام پیامبر و معصوم است و به وظیفهی نهی از منکر خود نیز عمل کرده است، میتوان مؤاخذه موسی علیه السلام را به اصطلاح یک جنگ زرگری دانست که به در میگوید تا دیوار بشنود. به هارون میگوید که مردم حساب کار خود را بکنند.
در تفسیر صافی به نقل از امام صادق علیه السلام آمده استکه توبیخ موسی علیه السلام برای آن بود که چرا هارون علیه السلام به محض دیدن آن وضع، آنرا فوراً به موسی اطلاع نداد.
در شیوهی تبلیغ گاه میبایست برای تکان دادن افکار عمومی و ایجاد لرزه بر اندام مردهی جامعه، دست به کار تازهای زد. چنانچه موسی علیه السلام آن برخورد تند را با جانشین معصوم خویش انجام داد و یا حضرت علی علیه السلام در هنگام خطبه خواندن سیلی محکمی به صورت خود زدند، تا مردم را توجّه دهند.
پیامها:
1- رهبران باید پاسخگوی انحرافات مردم باشند. (یا هارون ما منعک)
2- سکوت و بیتفاوتی مسئولین، مورد توبیخ است. (ما منعک)
3- بدعاقبتی، آفتی برای دینداران است. (رأیتهم ضلّوا)
4- پیامبر میتواند فرمانبَر پیامبر دیگر باشد. (أفعصیت امری)
5 - در جامعه باید مدیریت واحد حاکم باشد. (أفعصیت امری)
6- برای خاموش کردن غضب دیگران، از کلمات عاطفی استفاده کنیم. (یابن امّ)
7- دین ودینداری مهمتر از فامیلداری است. (لاتأخذ بلحیتی)
8 - غیرت و تعصّب دینی، لازمهی پیامبری است. (لاتأخذ بلحیتی)
9- به متّهم فرصت دفاع بدهیم. (لاتأخذ بلحیتی)
10- موی بلند وزلف داشتن برای مرد جایز است. (و لا برأسی)
11- خطر تفرقهی یک امّت، هارون پیامبر را نیز میترساند. (انیّ خشیت)
12- حفظ وحدت، مهمتر از نجات یک گروه است. (انیّ خشیت... فرّقت)
13- در تصمیمگیریها باید به مسئلهی اهمّ ومهم توجّه کرد. (انیّ خشیت)
14- در برخوردهای انقلابی باید به عوارض کار توجّه کرد و نباید یکسو نگر بود. (انیّ خشیت...)
15- خطر تفرقهافکنی مهمتر از خطر سکوت در برابر انحراف است. (فرّقت بین بنیاسرائیل...)