(85) فَأَتْبَعَ سَبَباً
پس او در پی سبب رفت (وسفر خود را آغاز کرد).
نکتهها:
در دعایی که حضرت علی علیه السلام تعلیم آن جوان بلخی داد، (دعای مشلول) میخوانیم: «یا من نَصر ذی القرنین علی ملوک الجبابرة» ای خدایی که ذوالقرنین را بر پادشاهان ستمگر پیروز کردی. و در حدیثی آن حضرت، ذوالقرنین را کسی میداند که نشانهی پادشاهی و نبوّت داشته و به همه چیز، آگاهی داشته تا حقّ را از باطل بشناسد و خداوند شهرها و دلها را تسلیم او گرداند.**تفسیرنورالثقلین.***
ذوالقرنین و سلیمان، دو مؤمن بودند که حاکم زمین شدند و بخت النصر و نمرود دو کافر که حاکم زمین شدند.**تفسیر نورالثقلین.***
قدرتی را که خداوند به اولیای خویش میدهد، (همچون حضرت سلیمان و یوسف و برخی مؤمنان) برای استفاده در راه خداست. قرآن درباره بندگان خوب خدا میفرماید: (الّذین ان مکنّاهم فیالارض اقاموا الصلوة...)**حج، 41. ***آنان کسانی هستند که اگر تمکّن و قدرت به آنان دهیم به اقامهی نماز و پرداخت زکات و احیای امربهمعروف و نهیاز منکر میپردازند. واز کسانی که از قدرت خود در مسیر ناحق استفاده کنند، انتقاد کرده و میفرماید: (کم اهلکنا قبلهم من قرنٍ مکنّاهم فیالارض)**انعام، 6.*** چه بسیار کسانی را که پیش از شما هلاک کردیم، زیرا از قدرت وحکومت خود سوءاستفاده میکردند.
پیامها:
1- خداوند بر همهی هستی واسباب طبیعی، حاکم است و به هر کس بخواهد مکنت و قدرت میدهد. (مکنّاله) ولی بهرهوری صحیح، در سایهی حسن نیّت و حسن تدبیر انسان است. (فاتبع سببا)
2- گاهی خداوند همه گونه امکانات را در اختیار بعضی قرار میهد. (مکنّاله... آتیناه من کل شیء سببا)
3- نظام طبیعی، نظام سبب و مسبّب است و هر چیزی سببی دارد که باید آن را شناخت ودر پی آن رفت. (من کل شیءٍ سبباً فاتبع سببا)
4- بندگان خاص خدا نیز باید به وسیلهی اسباب و امکانات طبیعی، اهداف حقّ را دنبال کنند. (کل شیءٍ سبباً، فاتبع سبباً)
5 - مهمتر از داشتن امکانات و قدرت، خوب استفاده کردن است. (آتیناه...سبباً فاتبع سبباً)
6- ذوالقرنین علاوه بر داشتن امکانات، از دانش بکارگیری اسباب نیز برخوردار بود. (فاتبع سببا)