(14) اِقْرَأْ کِتَبَکَ کَفَی بِنَفْسِکَ الْیَوْمَ عَلَیْکَ حَسِیباً
(در قیامت به انسان گفته میشود:) کتابت را بخوان، کافی است که امروز، خودت حسابگر خویش باشی.
نکتهها:
امام صادق علیه السلام میفرماید: انسان، اعمال خویش را در پروندهی خود چنان واضح میبیند که گویی همان ساعت آن را مرتکب شده است.**تفسیر نورالثقلین.***
فخر رازی میگوید: مراد از کتاب، صفحهی روح است که اعمال انسان در آن اثر میگذارد و مراد از خواندن، درک و فهم آن است.**تفسیر کبیر.*** در تفسیر المیزان، از کتاب، به نفس اعمال تفسیر شده است.
در روایات بسیاری توصیه شده که انسان پیش از قیامت، به حساب کار خود رسیدگی کند. «حاسبوا انفسکم قبل ان تحاسبوا»**بحار، ج 70، ص 73.*** و اینگونه محاسبهها، زمینهی بیداری انسان و نبود آن نشانهی غفلت اوست. در حدیث آمده است: هر کس در دنیا از خود حساب بکشد، حسابش در آخرت آسان است. پس باید در همین دنیا کتاب زندگی و پروندهی اعمال خود را بخوانیم تا ضعفها را جبران و از بدیها توبه کرده و به اعمال نیک خود بیافزاییم.**پدری از فرزندش خواست تمام کردار یک روزش را بنویسد، فرزند انجام داد. روز دیگر باز پدر همان تقاضا را تکرار کرد. فرزند به جزع افتاد که این کار دشوار است، معافم بدار. پدر گفت: فرزند عزیزم! اینگونه تمام اعمالت ثبت میشود و البتّه در قیامت کشف شده و از کردارت شرمنده خواهی شد. (تفسیر کشفالاسرار)***
پیامها:
1- در قیامت، همهی مردم قادر به خواندن نامهی اعمال خود میشوند. (اقرء)
2- در قیامت، وجدانها بیدار میشود. (نفسک)
3- قیامت، تنها دادگاهی است که مجرم علیه خودش حکم میکند. (کفی بنفسک الیوم علیک حسیبا)