(82) وَإِنِّی لَغَفَّارٌ لِّمَن تَابَ وَءَامَنَ وَعَمِلَ صَلِحاً ثُمَّ اهْتَدَی
و البتّه من، هر کس را که توبه کند و ایمان آورد و کار شایسته انجام دهد، به هدایت برسد، قطعاً میبخشم.
نکتهها:
به دنبال آیهی قبل که با تهدید به اتمام رسید، این آیه بشارت الهی را به همراه دارد و این شیوه در همه جای قرآن دیده میشود.
توبه از هر گناه و خلاف باید متناسب با همان گناه و خلاف باشد. مثلاً توبه کسی که نماز نخوانده، قضای نماز است، توبهی مردم آزاری، عذرخواهی است، توبهی کتمانِ حقایق، بیان آن است، توبهی شرک، ایمان به خداست، توبهی مال مردمخواری، ردّ اموال به صاحبان آن است.
گرچه در این آیه سخن از بخشش توبهکنندگان است، امّا در آیهی دیگر میخوانیم: کسانی که بعد از ایمان، کفر بورزند وبر آن بیفزایند، دیگر هرگز توبه آنان قبول نخواهد شد. (انّ الّذین کفروا بعد ایمانهم ثمّ ازدادوا کفراً لنتقبل توبتهم)**آلعمران، 90.***
انبیای الهی نیز از خدا طلب مغفرت میکردند؛ آدم علیه السلام : (ان لمتغفرلنا)**اعراف، 23.***، نوح علیه السلام : (الاّ تغفرلی وترحمنی)**هود، 47.***، ابراهیم علیه السلام : (اطمع ان یغفرلی)**شعراء، 82.***، موسی علیه السلام : (ربّ اغفرلی ولاخی)**اعراف، 151.***، عیسی علیه السلام : (وان تغفرلهم)**مائده، 118.*** ومحمّد صلی الله علیه و آله : (واستغفره)**نصر، 4.***
در روایات مراد از «اِهتدی»، هدایت به ولایت اهلبیت علیهم السلام دانسته شده است.**کافی، ج 8، ص 393.***
پیامها:
1- راه توبه بر آنانکه مشمول غضب الهی شدهاند، باز است. (فقد هوی...انّی لغفّار)
2- بازگشت واقعی انسان، مغفرت وآثار بسیاری را از جانب خدا در پی دارد. (انّی لغفّار لمن تاب)
3- توبه با شرایطی پذیرفته میشود. الف: بازگشت (تاب)، ب: ایمان (آمن)، ج: کار خوب (عمل صالحاً)، د: هدایت پذیری (اهتدی).
4- حتّی ایمان وعمل صالح بدون هدایت پذیری از هادیان الهی کافی نیست. (آمن و عمل صالحاً ثمّ اهتدی) (آری، اگر ایمان وعملصالح باشد، ولی انسان در خط هدایت هادیان الهی قرار نگیرد، صید سامری وبلعمباعوراها میشود.)
5 - مؤمن بودن و مؤمن شدن مهم است، امّا مؤمن ماندن مهمتر است. (ثم اهتدی)