(47) قَالَ سَلَمٌ عَلَیْکَ سَأَسْتَغْفِرُ لَکَ رَبِّی إِنَّهُ کَانَ بِی حَفِیّاً
(ابراهیم از او جدا شد و) گفت: سلام بر تو، به زودی از پروردگارم برای تو آمرزش میخواهم، زیرا او همواره نسبت به من بسیار مهربان بوده است.
نکتهها:
کلمهی «حَفیّ» به کسی گفته میشود که کمال نیکی و گرامیداشت را در حقّ دیگری دارد**لسان العرب.*** و گاهی به معنای عالم است.
در این آیات، روحیّات مؤمن و کافر در گفتگوها به خوبی به چشم میخورد:
الف: ابراهیم عاطفی حرف میزند و عمویش با خشونت، ابراهیم چهار بار میگوید: «یا أبتِ» ولی عموی بتپرستش حتّی یک بار نگفت: «یا بنیّ»
ب: ابراهیم با استدلال حرف میزند، امّا آزر بیدلیل سخن میگوید. ابراهیم میگوید: «لِمَ تعبد ما لا یسمع» عمو میگوید: «آلهتی»
ج: ابراهیم، دلسوزانه حرف میزند، امّا آزر با تهدید جواب میدهد.
د: ابراهیم، سلام میکند، امّا آزر دستور فاصله گرفتن میدهد. «واهجرنی»
کم مباش از درخت سایه فکن - هر که سنگت زند ثمر بخشش
استغفار حضرت ابراهیم، برای عموی بتپرستش به خاطر آن بود که احتمال هدایت شدن اورا میداد. (سأستغفرلک) ولی همین که از هدایت عمو مأیوس شد، از او برائت جست. قرآن میفرماید: (وما کان استغفار ابراهیم لابیه الا عن موعدة وعدها ایّاه فلما تبین له انّه عدوّ لله تبرء منه)**توبه، 114.***
پیامها:
1- مردان خدا در برابر تهدید وتحقیر دیگران، صبور ودریا دلند. (قال سلامٌعلیک)
2- سعی کنیم آتش خشم دیگران را با سخنان زیبا و آرامبخش، خاموش کنیم. (لارجمنّک ... قال سلامٌ علیک)
3- استغفار انبیا و اولیا، آثار خاصّی دارد. (و گرنه وعدهی استغفار نقش مهمی ندارد.) (ساستغفر لک)
4- قبول عذرخواهی، از شئون ربوبیّت است. (ساستغفر لک ربّی)
5 - برای استغفار، زمانهای خاصی اولویّت دارد. (ساستغفر) یعنی در زمان مناسب دعا خواهم کرد.
6- از آداب دعا توجّه به ربوبیّت خداوند است. (ربّی)
7- در برابر تهدیدهای مخالفان، به یاد الطاف خدا باشیم. (انّه کان بی حفیّا)