(52) قَالَ عِلْمُهَا عِندَ رَبِّی فِی کِتَبٍ لَّا یَضِلُّ رَبِّی وَلَا یَنسَی
(موسی) گفت: علم آن (احوال) در کتابی نزد پروردگار من است (و) پروردگار من نه (خطا و چیزی را) گم میکند و نه فراموش مینماید.
نکتهها:
وقتی فرعون از حال اقوام قبلی و مردگان پرسید، حضرت موسی علیه السلام با اینکه میتوانست به تفصیل جواب دهد، امّا چون میدانست مردم نسبت به نیاکان خویش غیرت و حساسیّت دارند، لذا در جواب آنان کلّی گویی کرده و به اجمال، علم آن را به خداوند احاله داد تا هم به (قولاً لیّناً) عمل کرده باشد و هم وسیلهای برای بهانه و اشکال به دست آنان نداده باشد.
پیامها:
1- انبیا هر چه را نمیدانستند، یا گفتن آن را به صلاح نمیدانستند، علم آن را به خداوند نسبت میدادند. (علمها عند ربّی)
2- مربّی باید با سیاست، بعضی پاسخها را کلّی و یا با سکوت جواب دهد تا بحث منحرف نشده و دستاویز دشمن نگردد. (علمها عند ربّی)
3- در تشکیلات الهی، همه چیز حساب وکتاب دارد. (فی کتاب)
4- کتاب الهی بسیار با عظمت وبزرگ است. «کتابٍ» نکره آمده است.
5 - در علم خداوند خطا راه ندارد. (لایضّل ربّی و لاینسی) (سهو و خطا در مورد کسانی است که واقعیت را نمیدانند، امّا در مورد خداوندی که ظاهر و باطن هر چیز را همان گونه که هست میداند، هرگز احتمال خطا وجود ندارد.)
6- علم انسان دو آفت دارد؛ یا از ابتدا اشتباه میفهمد و حقیقت را گم میکند و یا بعد از فهمیدن فراموش میکند، امّا علم خداوند از این آفات مبرّاست. (لایضّل ربّی و لا ینسی)
7- کسی حقّ ربوبیت دارد که انحراف و فراموشی در او راه نداشته باشد. (لا یضّل ربّی و لا ینسی)