(8) قَالَ رَبِّ أَنَّی یَکُونُ لِی غُلَمٌ وَکَانَتِ امْرَأَتِی عَاقِراً وَقَدْ بَلَغْتُ مِنَ الْکِبَرِ عِتِیّاً
(زکریّا) گفت: پروردگارا! چگونه برای من پسری باشد در حالی که همسرم نازاست و من از پیری، ناتوان شدهام؟
نکتهها:
در آیات قرآن، گاهی مراد از ارث، علم است: (و اورثنا بنیاسرائیل الکتاب)**غافر، 53.*** و گاهی حکومت: (و ورث سلیمان داود)**نمل، 16. ***ولی هر جا که دلیل خاصی نباشد، مراد از ارث، مال است. چنانکه در این آیات، مراد از (یرثنی)، فرزندی است که از پدر ارث میبرد.**تفسیر کبیرفخررازی.***
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: میراث خداوند از بندهی مؤمن، فرزند صالحی است که پس از مرگ او، خدا را عبادت کند، آنگاه این آیه را تلاوت فرمودند.**تفسیر نورالثقلین.***
کلمهی «رَضی» هم به معنای مرضیّ خداوند است و هم به معنای محبوب مردم. مقام رضایت خدا از انسان و انسان از خدا، بالاترین مقامها و فوز عظیم است.
جملهی «مِن قبل سَمیّا» یا به معنای آن است که نام یحیی بیسابقه است و یا آنکه ویژگیهای شخصیّتی او سابقه ندارد.
«عِتیّا» به معنای از حدّ گذشتن است و دربارهی کسی گفته میشود که در اثر پیری، اندامش خشکیده باشد.
سؤال زکریّا که گفت: (انّی یکون لی غلام) به این معناست که آیا من و همسرم نیز جوان میشویم یا در همین حالت پیری بچهدار میشویم.**تفسیر کبیرفخررازی.*** آری، دانش انبیا نیز محدود است و تعجّب از چیزی، با مقام نبوّت آنان منافاتی ندارد.
امام باقر علیه السلام فرمودند: میان بشارت به فرزند و تولّد حضرت یحیی، پنج سال فاصله شد.**تفسیر مجمعالبیان ؛ بحار، ج14، ص 176.***
پیامها:
1- قداست نبوّت با خواستههای فطری و غریزی، همچون فرزندخواهی منافاتی ندارد. (یرثنی)
2- دنبال کردن خط انبیا یک ارزش معنوی است. (یرثنی)
3- انبیا هم مثل افراد عادّی ارث میگذارند. (یرثنی)
4- مردان خدا حتّی در نیازهای مادّی خود، به ارزشهای معنوی نیز توجّه دارند. (یرثنی... رضیّاً)
5 - اگر اولاد مورد رضایت خدا باشد نعمت است. (و اجعله ربّ رضیّا)
6- برای صلاح و خوبی فرزند، حتّی قبل از انعقاد نطفه، باید دعا کرد. (و اجعله ربّ رضیّا)
7- از خداوند، فرزند صالح بخواهیم. (واجعله ربّ رضیّا)
8 - نامگذاری را ساده ننگریم، بعضی از نامها از جانب خدا نازل شده است. (نبشِّرک بغلام اسمه یحیی) (نام، نشانهی عقاید، فرهنگ، علاقهها، وابستگیها، اهداف، آرمانها و دیدگاههای انسان است.)
9- مردان و زنان نازا، از لطف الهی مأیوس نباشند. (انّا نبشّرک بغلام... عاقراً... عتیّاً)
10- پسر یا دختر بودن فرزند، به دست خداست. (نبشّرک بغلام)