(11) فَخَرَجَ عَلَی قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرَابِ فَأَوْحَی إِلَیْهِمْ أَن سَبِّحُواْ بُکْرَةً وَ عَشِیّاً
پس (زکریّا) از محراب عبادت به سوی مردم خارج شد، آنگاه به آنان اشاره کرد که در صبح و شام خدا را تسبیح گویید.
نکتهها:
«بُکرة» به زمان میان طلوع فجر تا طلوع خورشید گفته میشود و «عَشیّاً» یا به فاصله ظهر تا غروب و یا به آخر روز گفته میشود.
«محراب» را محراب گویند، چون محل جنگ با شیطان و وسوسههایی است که مانع تمرکز فکر انسان میشود. شاید محرابهای بنیاسرائیل همان مسجدهایی بوده است که مردم آنجا را برای عبادت انتخاب کرده و در آن عبادت میکردند.
به گفته طبرسی و فخررازی، مراد از تسبیح در این آیه، نماز است، زیرا نماز مشتمل بر تسبیح است.
پیامها:
1- در تبلیغ، هموطن بودن مبلّغ اولویّت دارد. (فخرج علی قومه)
2- مردان خدا، مکان خاصّی را برای عبادات خود قرار میدهند. (المحراب)
3- کسی که مردم را به عبادت دعوت میکند، باید خود نیز اهل عبادت باشد. (فخرج علی قومه من المحراب فاوحی الیهم)
4- با هر وسیلهای باید تبلیغ کرد. (آنجا که زبان زکریّا بند میآید، با اشاره به مردم سفارش میکند که خدا را تسبیح کنید.) (فاوحی الیهم)
5 - وظیفهی انبیا، دعوت مردم به عبادت است. (فاوحی الیهم ان سبّحوا)
6- فرزنددار شدن پیرمرد از همسر نازا، نشانهی منزّه بودن خداوند از هرگونه کاستی و ناتوانی است. (سبّحوا)
7- عبادت زمانی ارزش دارد که دائمی باشد، نه مقطعی و موسمی. (بکرة و عشیّا)
8 - از بهترین اوقات عبادت، اوّل صبح و اوّل شب است. (بکرة و عشیّا)