تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 7
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره طه آیه 40

(40) إِذْ تَمْشِی أُخْتُکَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّکُمْ عَلَی‏ مَن یَکْفُلُهُ فَرَجَعْنَکَ إِلَی‏ أُمِّکَ کَیْ تَقَرَّ عَیْنُهَا وَ لَاتَحْزَنَ وَ قَتَلْتَ نَفْساً فَنَجَّیْنَکَ مِنَ الْغَمِّ وَ فَتَنَّکَ فُتُوناً فَلَبِثْتَ سِنِینَ فِی أَهْلِ مَدْیَنَ ثُمَّ جِئْتَ عَلَی‏ قَدَرٍ یَمُوسَی‏
آنگاه که خواهرت (در پی آن صندوق) می‏رفت تا بگوید: آیا شما را به کسی راهنمایی کنم که تکفّل و پرستاری او را بپذیرد؟! (و آنان پذیرفتند.) پس (این گونه) ما تورا به سوی مادرت باز گردانیدیم تا چشم او (به تو) روشن شود و اندوهگین نگردد. و(ای موسی!) تو شخصی (از فرعونیان) را به قتل رساندی (واز این بابت دچار اندوه گردیدی)، پس تو را از غم نجات دادیم و تو را در آزمون‏های مختلف آزمودیم. پس چند سالی را در میان مردم مدین (ودر کنار شعیب پیامبر) درنگ کردی، سپس (اینک) درزمان مقدّر (برای پذیرش رسالت به اینجا) آمدی.
نکته‏ها:
فرعون که صندوق را از آب گرفت، در آغاز تصمیم کشتن طفل را داشت، ولی همسرش او را از این کار بازداشت. لذا دایه‏ها را برای شیردادن کودک دعوت کردند، امّا موسی سینه‏ی هیچ یک از آنان را قبول نکرد، و نظام فرعونی در تغذیه کودک عاجز شد. خواهر موسی که ماجرا را دنبال می‏کرد، جلو آمد و با حالت عادّی گفت: من شما را به کسی معرّفی می‏کنم که این کودک سینه‏ی او را قبول کند. بدین گونه موسی به دامان مادر بازگشت.
در تاریخ زندگانی و مبارزات حضرت موسی علیه السلام چند زن نقش اساسی داشته‏اند؛ مادر موسی، خواهر موسی، همسر موسی و زن فرعون.
حوادث زندگانی انبیا، گاهی به یکدیگر شباهت دارد. مثلاً سرگذشت حضرت موسی علیه السلام با زندگانی حضرت یوسف علیه السلام از جهاتی مشابه است، از جمله:
الف: هر دو پیامبر مدّتی را در کاخ زندگی کرده‏اند.
ب: زندگی در کاخ، به انتخاب هیچ یک نبود.
ج: پدر و مادر هر دو پیامبر به فراق مبتلا شدند.
د: سرانجام، هر دو به سوی والدین خود بازگشتند.
ه: هر دو به فتنه‏ی دیگران دچار شدند؛ یوسف علیه السلام به فتنه برادران و موسی علیه السلام به فتنه فرعون.
و: در زندگی هر کدام، زنی کاخ نشین نقش داشته است، همسر عزیز مصر در نقش منفی وهمسر فرعون در نقش مثبت.
پیام‏ها:
1- در نظام حاکمیت طاغوت، هر کس از طرفداران حقّ، چه زن و چه مرد، باید نقش مبارزاتی خود را به خوبی انجام دهد. (تمشی اختک)
2- برای دریافت الطاف الهی باید حرکت نمود. (اوحینا... تمشی اختک)
3- پیشنهادات حقّ ومنطقی خود را با نرمی وملاطفت مطرح کنیم. (هل)
4- اسرار را فاش نکنیم. (من یکفله) و نگفت: «الی امّه»
5 - شیر دادن فرزند، کافی نیست، بلکه تکفّل کامل مهم است. (یکفله)
6- خدا به وعده‏های خویش وفادار است.**امام باقر علیه السلام فرمود: مدّت جدایی فرزند از مادر سه روز بود. تفسیر نورالثقلین.*** (انّا رادّوه الیک - فرجعناک الی امّک)
7- سرپرستی مادر، بهترین شرایط برای رشد فرزند است. (لتصنع علی عینی... فرجعناک الی امّک)
8 - رضایت مادر، جایگاه ویژه‏ای نزد خدا دارد. (فرجعناک الی امّک کی تقر عینها)
9- نگرانی از بازتاب کارها، به اخلاص و عصمت ضربه نمی‏زند. (فنجّیناک من الغّم) (موسی علیه السلام یک قبطی را بدون تعمّد کشته بود و اگر چه گناهی نداشت، ولی نگران و غمگین بود.)
10- مردان خدا آزمایشات سختی را در پیش روی دارند. (فتنّاک فتوناً)
11- پشت سر گذاردن مراحل سخت، مقدمه‏ی رسیدن به مقام الهی و معنوی است. (فتنّاک... ثمّ جئت علی قدر یا موسی)
12- انبیا نیز باید مزه‏ی حوادث سخت را بچشند. (فتنّاک فتوناً فلبثت سنین فی اهل مدین) (بعد از سال‏ها زندگانی در کاخ، اینک چوپانی در بیابان شروع می‏شود.)
13- مسئولیّت‏ها، توفیقات و الطاف الهی، دارای زمان‏بندی و حساب شده است. (جئت علی قدر یا موسی)