آیه
إِنَّا نَحْنُ نُحْیِی وَ نُمِیتُ وَإِلَیْنَا الْمَصِیرُ
یَوْمَ تَشَقَّقُ الْأَرْضُ عَنْهُمْ سِرَاعاً ذَلِکَ حَشْرٌ عَلَیْنَا یَسِیرٌ
نَّحْنُ أَعْلَمُ بِمَا یَقُولُونَ وَمَآ أَنتَ عَلَیْهِم بِجَبَّارٍ فَذَکِّرْ بِالْقُرْآنِ مَن یَخَافُ وَعِیدِ
ترجمه
همانا این ما هستیم که زنده میکنیم ومیمیرانیم وبازگشت (همه) بهسوی ماست.
روزی که زمین به سرعت از روی آنان شکافته شود، (و آنان از گورها بیرون آیند.) این حشر (و گردآوردن همه انسانها) بر ما آسان است.
ما به آنچه (مخالفان) میگویند آگاهتریم و تو مأمور به اجبار مردم نیستی (تا آنان را با زور به راه راست درآوری). پس هر که را از وعده عذاب من میترسد، به وسیلهی قرآن پند ده.
نکته ها
«جبّار» هم به معنای جبران کننده است که یکی از صفات و نامهای خداوند است، «العزیز الجبّار المتکبّر»**حشر، 23.*** و هم به معنای اجبار و سلطه بر دیگران از روی تجاوز است که صفتی زشت و مورد نهی است. «ما أنت علیهم بجبّار»
خداوند در این آیات میفرماید: در قیامت شک نکنید زیرا:
- مرگ و حیات شما به دست ماست. «نحیی و نمیت»
- برای خروج شما از قبرها، زمین را میشکافیم. «تشقق الارض سراعاً»
- انسانهای پراکنده را جمع میکنیم. «ذلک حشر»
- این کار هیچ سختی ندارد. «یسیر»
در آیه 39 فرمود: «فاصبر علی ما یقولون» بر آنچه یاوهسرایان میگویند، صبر کن، آیات بعد، به مسائلی که انسان را صبور میسازد اشاره میکند، از جمله:
- ذکر و تسبیح خداوند. «فاصبر علی ما یقولون و سبّح بحمد ربّک»
- یاد قیامت. «فاصبر... ذلک یوم الخروج»
- توجه و حضور خداوند. «فاصبر... الینا المصیر»
- توجه و علم خداوند به سخنان یاوه مخالفان. «فاصبر... نحن أعلم بما یقولون»
آغاز این سوره با سوگند به قرآن و پایان آن با تذکّر و توجّه به قرآن اختصاص یافت.
پیام ها
1- جز خداوند، هیچ کس قدرت زنده کردن و میراندن ندارد. «انّا نحن نحیی و نمیت»
2- یاد اینکه بازگشت همه به سوی اوست، توان انسان را در برابر مشکلات افزون میکند. «فاصبر علی ما یقولون... الینا المصیر»
3- وظیفه پیامبر اسلامصلی الله علیه وآله تبلیغ دین است، نه تحمیل دین. «و ما أنت علیهم بجبّار» (پذیرش دین باید با اختیار باشد.)
4- محور تبلیغات دینی باید قرآن باشد، زیرا بهترین وسیله تذکّر است. «فذکّر بالقرآن»
5 - معارف بلند، منطقی و فطری قرآن، برای پذیرش مردم کافی است و نیازی به اجبار نیست. «ما انت علیهم بجبّار فذکّر بالقرآن»
6- پندپذیر کسی است که از قیامت خوف داشته باشد. «فذکّر... من یخاف وعید»
7- حقایق دین در نهاد انسان نهفته است، تنها یادآوری لازم است. «فذکّر بالقرآن» (کلمه «ذکر» به معنای یادآوری نهفتهها و فراموش شدههاست)
8 - کسی که قیامت را نمیپذیرد، بهترین تبلیغها از بهترین مبلّغان برای او سودی ندارد. «من یخاف وعید»