آیه
فَاصْبِرْ کَمَا صَبَرَ أُوْلُواْ الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَلَا تَسْتَعْجِل لَّهُمْ کَأَنَّهُمْ یَوْمَ یَرَوْنَ مَا یُوعَدُونَ لَمْ یَلْبَثُواْ إِلَّا سَاعَةً مِّن نَّهَارٍ بَلاَغٌ فَهَلْ یُهْلَکُ إِلَّا الْقَوْمُ الْفَاسِقُونَ
ترجمه
پس (ای پیامبر!) صبر کن همان گونه که پیامبران اولوا العزم صبر کردند و برای (عذاب) آنان شتاب نکن. روزی که آنچه را وعده داده شدهاند بنگرند، گویی جز ساعتی از روز (در دنیا) نماندهاند. (این) ابلاغی است (برای همگان)، پس آیا جز گروه بدکار هلاک میگردند؟
نکته ها
«عزم»، هم به معنای اراده و تصمیم است و هم به معنای عزیمة و شریعت و مراد از «اولوا العزم»، پیامبران صاحب شریعت است. پیامبران اولواالعزم عبارتند از: 1. حضرت نوح 2. حضرت ابراهیم 3. حضرت موسی 4. حضرت عیسی 5. حضرت محمد که در آیه 7 سوره احزاب و 13 سوره شوری آمده است. «شرع لکم من الدّین ما وصّی به نوحا و الّذی اوحینا الیک و ما وصینا به ابراهیم و موسی و عیسی»
قرآن درباره صبر انبیا آیات فراوانی را ذکر فرموده است، از جمله:
«و لقد کذّبت رسل من قبلک فصَبروا علی ما کذّبوا و اوذوا حتّی اتاهم نصرنا»** انعام، 34.*** همانا پیامبران قبل از تو، مورد آزار و تکذیب واقع شدند، ولی صبر کردند تا نصرت الهی فرارسید.
آیهای دیگر، تمام پیامبران را از صابران میداند. «کلٌّ من الصابرین»**انبیاء، 85.***
پیام ها
1- لجاجت و اذیّت و آزارِ کفار نسبت به پیامبر اسلامصلی الله علیه وآله به قدری بود که پیامبر به دلداری و تسلّی و سفارش خداوند نیاز دارد. «فاصبر کما صبر...»
2- توجّه به کیفر کفار، زمینهساز صبر و استقامت مؤمنان است. «و یوم یعرض الذین کفروا... فاصبر»
3- انسان نیاز به الگو دارد و الگوها در رشد و سازندگی او نقشی مؤثّر دارند. «فاصبر کما صبر أولوا العزم»
4- همهی انبیا در یک درجه نیستند، «أولوا العزم من الرّسل» و صبر همهی آنها یکسان نبوده است. «کما صبر أولوا العزم»
5 - پیامبر اسلام نیز از انبیای اولوا العزم است و گرنه تکلیف به صبری همچون صبر آن پیامبران، بر حضرت روا نبود. «فاصبر کما صبر أولوا العزم»
6- لجاجت و سرسختی کافران به قدری بود که صاحب «خلق عظیم» و «رحمة للعالمین» را به درخواست عذاب وادار میکرد. (هر چند به این درخواست تصریح نشده است.) «لاتستعجل لهم»
7- رهبر باید سعه صدر داشته باشد. «فاصبر... و لاتستعجل لهم»
8 - سنّت خداوند بر مهلت دادن به مردم است. «و لاتستعجل لهم»
9- عمر دنیا در مقایسه با آخرت، همچون ساعتی از یک روز است. «لم یلبثوا الاّ ساعة من نهار»
10- قرآن، بهترین وسیله تبلیغ، بلکه عین بلاغ و اوج آن است. «بلاغ»
11- فسق، سبب تباهی و مایه هلاکت فرد و جامعه است. «فهل یهلک الا القوم الفاسقون»