آیه
وَهُوَ الَّذِی کَفَّ أَیْدِیَهُمْ عَنکُمْ وَأَیْدِیَکُمْ عَنْهُم بِبَطْنِ مَکَّةَ مِن بَعْدِ أَن أَظْفَرَکُمْ عَلَیْهِمْ وَکَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِیراً
ترجمه
و او کسی است که بعد از آنکه شما را (در حدیبیّه) بر آنان پیروز ساخت، در درون مکّه (نیز) دست آنان را از شما و دست شما را از آنان کوتاه کرد و خداوند به هر کاری که میکنید بیناست.
نکته ها
ظاهراً مقصود از دست کشیدن هر دو طرف از جنگ، همان صلح حدیبیّه است. زیرا مشرکان مکّه خود را آمادهی جنگ کرده بودند و پیامبر اسلامصلی الله علیه وآله نیز از مسلمانان، بیعت وفاداری گرفته بود و هر دو طرف، دشمن سرسخت یکدیگر بودند.
در صلح حدیبیّه، خداوند از یک سو دست تجاوز مشرکان را قطع کرد و از سوی دیگر مؤمنان را از کشتن مشرکان بازداشت که این نیز به دو دلیل، در آن تاریخ نعمت بود: یکی حفظ قداست حرم و مکّه که نباید به دست مسلمانان هتک و ضایع شود ودیگری آتشبس دهسالهای بود که در قرارداد صلح آمد، و در این مدّت، جمع بسیاری به مسلمانان پیوستند، و به خاطر آنکه مسلمانان کسی از آنان را نکشته بودند، در سال بعد، عمره دستهجمعی انجام دادند و سال بعد با شکوه و هیبت هرچه تمامتر، مکّه را فتح کردند، که تمام اینها از برکات آن صلح بود.
اگر در حدیبیّه، جنگ و درگیری رخ میداد و نفراتی از مشرکان کشته شده بودند، راه صلح، آتش بس و راه عمره در سالهای بعد و راه حفظ و قداست مکّه و شاید راه فتح مکّه در آینده بسته شده بود، به همین دلیل، صلح حدیبیّه را فتح مبین و راه گشای نفوذ با عزّت اسلام و زمینه ساز رشد سریع اسلام دانستهاند.
پیام ها
1- سنّت خداوند در مورد لطف به مؤمنان، قطعی و حتمی است. «و لن تجد لسنّة اللّه تبدیلاً و هو الذی کفّ أیدیهم عنکم»
2- تمام پیروزیها و پیشرفتها، به تدبیر و اراده الهی است. «و هو الذی...»
3- امنیت و در امان ماندن از دشمن، آنهم در میان دشمن، نعمتی بزرگ است. «ببطن مکّة»
4- گاهی صلح، نشانه پیروزی است. «من بعد أن اظفرکم علیهم»