آیه
إِنَّ الَّذِینَ یُنَادُونَکَ مِن وَرَآءِ الْحُجُرَاتِ أَکْثَرُهُمْ لَا یَعْقِلُونَ
وَلَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُواْ حَتَّی تَخْرُجَ إِلَیْهِمْ لَکَانَ خَیْراً لَّهُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ
ترجمه
همانا کسانی که از پشت حجرهها تو را میخوانند، اکثرشان تعقّل نمیکنند.
و اگر صبر کنند تا به سوی آنان خارج شوی، قطعاً برایشان بهتر است و خداوند آمرزنده مهربان است.
نکته ها
اسلام، برای آداب اجتماعی اهمیّت ویژهای قائل است. در این سوره به بخشی از آن آداب اشاره شده و لذا به سوره آداب مشهور شده است.
گرچه مسئلهی صدا زدن پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله از پشت دیوار و پنجره، امروز دیگر مطرح نیست، ولی درس و قانونی که از این ماجرا به دست میآید، برای ما کارساز است. در تفسیر روحالمعانی میخوانیم که ابن عباس به خانهی استادش میرفت، ولی درِ خانه را نمیزد و صبر میکرد تا خود استاد بیرون بیاید. از او پرسیدند: چرا در نمیزنی؟ و او در پاسخ این آیه را تلاوت میکرد: «و لو انّهم صَبَروا حتّی تَخرُجَ الیهم لَکان خَیراً لَهم» اگر مردم صبر کنند تا تو از خانه خارج شوی برای آنان بهتر است.
اتاقهای خانه پیامبرصلی الله علیه وآله به تعداد همسران او بود و هریک از آنان، حجرهای مستقل داشت. این اتاقها بسیار ساده و بیآلایش بود و متأسفانه در زمان ولیدبن عبدالملک خراب و جزو مسجد قرار داده شد.**تفسیر روحالمعانی از کتاب طبقات ابن سعد.***ای کاش این حجرهها به حال خود باقی میماند تا مردم جهان این سادگی را میدیدند و عبرت میگرفتند!
حضرت علیعلیه السلام میفرماید: «لا عَقلَ لِمَن لا أدبَ له»(**غررالحکم.***، کسی که ادب ندارد، در واقع عاقل نیست.
پیام ها
1- معمولاً بیادبی نشانهی بیخردی است. «الّذین ینادونک... لا یعقلون»
2- بیادبی نسبت به رهبران آسمانی، قابل توبیخ و سرزنش است. «الّذین ینادونک... لایعقلون»
3- خانه و خانواده، حریم دارد و دیگران حق مزاحمت برای آن ندارند، حتی با صدا زدن آنان از بیرون خانه. «ینادونک من وراء الحجرات اکثرهم لایعقلون»
4- حساب افرادی که بر اساس عادت بلند سخن میگویند، (نه بر اساس اهانت و تحقیر،) از افراد بیادب و مغرِض جداست. «اکثرهم لایعقلون»
5 - به برنامهها و اوقات فراغت دیگران احترام بگذاریم. پیامبر نیز به آرامش و استراحت نیاز دارد و نباید مردم هر لحظه مزاحم او شوند. «لو انّهم صبروا...»
6- مسئولیتهای اجتماعی، نباید مانع رسیدگی به امور خانوادگی آنان شود. «صبروا حتی تخرج الیهم»
7- پیامبراکرمصلی الله علیه وآله زمانهایی را برای ملاقات با مردم قرار داده بود و نیازی به فریاد از کوچه نبود. «صبروا حتّی تخرج الیهم»
8 - در برابر افراد بیادب و بیخرد، از باب رحمت، گذشت و مهربانی وارد شویم و آنان را مأیوس نکنیم. خداوند ضمن سرزنش کسانی که پیامبر را با فریاد صدا میزدند، مغفرت و رحمت خود را مطرح میکند تا یکسره مأیوس نشوند وفرصت تغییر رفتار داشته باشند. «لو انّهم صبروا... واللّه غفور رحیم»