آیه
إِنَّ اللَّهَ یُدْخِلُ الَّذِینَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَالَّذِینَ کَفَرُواْ یَتَمَتَّعُونَ وَیَأْکُلُونَ کَمَا تَأْکُلُ الْأَنْعَامُ وَالنَّارُ مَثْوَیً لَّهُمْ
ترجمه
همانا خداوند کسانی را که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام دادهاند، به باغهایی (از بهشت) که نهرها از زیر (درختان) آن جاری است داخل میکند. و کسانی که کفر ورزیدند (از زندگی دنیا) بهره میگیرند و همانند که چهارپایان میخورند و (سرانجام،) آتش جایگاه آنهاست.
نکته ها
در این آیه، خوردن کفّار به خوردن چهارپایان تشبیه شده است و این شباهت میتواند از چند جهت باشد، از جمله:
الف) تمام همّت حیوانات رسیدن به غذاست. چنانکه حضرت علیعلیه السلام میفرماید: «همّها علفها»**نهجالبلاغه، نامه 45.*** همّ و غمّ حیوانات رسیدن به خوراک است. کفّار نیز جز کامیابی ارادهای ندارند. «ولم یرد الاّ الحیاة الدنیا»**نجم، 29.***
ب) چهارپایان غافلند، کفّار نیز از قیامت و مسئولیّت غافلند. «أولئک کالانعام بل هم أضل أولئک هم الغافلون»**اعراف، 179.***
ج) حیوانات، سرچشمه غذا را که از حلال است یا حرام نمیدانند. بعضی انسانها نیز فکر حلال و حرام نیستند و به گفته قرآن همین که به ارث و مال بی زحمتی رسیدند، بدون توجّه به حقوق دیگران در آن تصرّف میکنند. «و تأکلون التراث أکلاً لمّا»** فجر، 19.***
حضرت علیعلیه السلام میفرماید: کسی که تمام توانش را در راه شکمش قرار داده، ارزشش همان چیزی است که از او خارج میشود.**غررالحکم.***
پیام ها
1- وارد ساختن مؤمنان به بهشت، جلوهای از ولایت الهی است. «بانّ اللّه مولی الّذین آمنوا... ان اللّه یدخل»
2- اهل ایمان و عمل صالح در مقامی هستند که خداوند خود عهدهدار وارد ساختن آنان به بهشت است. «ان اللّه یدخل...»
3- ملاک، پایان کار است وگرنه بهرهگیریهای مادّی، کم و بیش برای همه هست. «جنّات تجری... یأکل کما تأکل الانعام»
4- برای تشویق به حقّ، از تمایلات طبیعی مردم استفاده کنید. (انسان به طور طبیعی از باغ و نهر لذّت میبرد) «جنّات تجری»
5 - بهرهگیری و کامیابی در چهارچوب مقرّرات الهی جایز است. (آنچه مورد انتقاد قرآن است، کامیابیهای حیوانگونه است) «یأکلون کما تأکل الانعام»
6- شکمپرستی، برجستهترین نفسانیّات انسان است، زیرا مقام، مال و شهوت، هر چند صباحی به سراغ انسان میآید، ولی شکم دائماً مزاحم است. (قرآن در کنار عنوان کامیابی، نام خوردن را جداگانه آورده است.) «یتمتّعون و یأکلون»
7- زندگی کفّار، از نظر ماهیّت حیوانی است و از نظر پایان و فرجام، دوزخی. «کما تأکل الانعام و النار مثوی لهم»
8 - در ارزیابیها، عاقبتکار را هم به حساب آورید. «النار مثوی لهم»