آیه
یَآ أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُواْ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
ترجمه
ای کسانی که ایمان آوردهاید! از خداوند پروا کنید و هر کس به آن چه برای فردای (قیامت) خود فرستاده است، بنگرد. باز هم از خدا پروا کنید که خداوند به آنچه انجام میدهید، به خوبی آگاه است.
نکته ها
فرمان تقوا در این آیه تکرار و تأکید شده است که علاوه بر تأکید، میتواند معانی متعدّدی داشته باشد، از جمله:
1. تقوای اول مربوط به اصل کار و تقوای دوم مربوط به کیفیّت آن باشد.
2. تقوای اول مربوط به انجام کار خیر و تقوای دوم مربوط به ترک محرمات باشد. 3. و شاید تقوای اول مربوط به توبه از گذشته و تقوای دوم مربوط به ذخیره آینده باشد.
در روایات میخوانیم: با نیمی از یک دانه خرما، یا اگر ندارید با سخنان خوب، دلهایی را شاد کنید تا در قیامت که خداوند میپرسد: من به تو چشم و گوش و... دادم چه ذخیرهای فرستادی، شرمنده نباشید. زیرا در آن روز بعضی به هر سو مینگرند، ولی ذخیرهای که وسیله نجاتشان باشد از پیش نفرستادهاند.**تفسیر نورالثقلین.***
پیام ها
1- ایمان، زمینه تقوا و شرط ثمر بخشی ایمان، داشتن تقوا است. «یا أیّها الّذین آمنوا اتّقوا»
2- به امید کار خیر وارثان نباشیم، هرکس به فکر قیامت خود باشد. «ولتنظر نفس ما قدّمت لغد»
3- در آنچه به عنوان عمل صالح ذخیره میکنیم، دقّت کنیم. «ولتنظر نفس ماقدّمت»
4- محاسبه نفس لازم است. «و لتنظر نفس» (اگر امروز دقّت نکنیم، دقّت فردا سبب شرمندگی خواهد بود. «یوم ینظر المرء ما قدّمت یداه و یقول الکافر یا لیتنی کنت ترابا»**نبأ، 40.***)
5 - قیامت، نزدیک است. «لغد» (چنانکه در جای دیگر نیز میفرماید: «انهم یرونه بعیدا و نراه قریبا»**معارج، 6.***)
6- آیندهنگری و عاقبتاندیشی، لازمهی ایمان است. «ما قدّمت لغد»
7- تقوا، زمینه محاسبه نفس و محاسبه نفس، سبب رشد و تقویت تقوا است.
(«و لتنظر نفس» میان دو «اتّقوا اللّه» قرار گرفته است).
8 - هیچ کس در هیچ مرحلهای خود را ایمن نداند. «یا أیّها الّذین آمنوا اتقوا اللّه... و اتقوا اللّه»
9- ایمان به خبیر بودن خداوند، عامل تقوا است. «واتقوا اللّه... ان اللّه خبیر»