آیه
هَلْ أَتَاکَ حَدِیثُ ضَیْفِ إِبْرَاهِیمَ الْمُکْرَمِینَ
إِذْ دَخَلُواْ عَلَیْهِ فَقَالُواْ سَلاَماً قَالَ سَلاَمٌ قَوْمٌ مُّنکَرُونَ
فَرَاغَ إِلَی أَهْلِهِ فَجَآءَ بِعِجْلٍ سَمِینٍ
فَقَرَّبَهُ إِلَیْهِمْ قَالَ أَلَا تَأْکُلُونَ
ترجمه
آیا داستان میهمانان گرامی ابراهیم به تو رسیده است؟
آنگاه که بر او وارد شدند و سلام گفتند. (ابراهیم در پاسخ) گفت: سلام، شما را نمیشناسم.
پس پنهانی به سراغ خانواده خود رفت و گوساله فربه (و بریان شدهای) را آورد.
پس غذا را نزدیک مهمانان گذارد، (ولی با تعجب دید دست به سوی غذا نمیبرند،) گفت: چرا نمیخورید؟!
نکته ها
«راغ» به معنای آن است که انسان به گونهای از حضور حاضران بیرون برود که نفهمند برای چه کاری میرود.
گروهی از فرشتگان برای بشارت تولّد فرزند، به خانه حضرت ابراهیم وارد شدند. امّا آن حضرت آنان را نشناخت ولی با این حال به خانه دعوت کرد و اسباب پذیرایی را فراهم نمود. امّا چون دید که غذا نمیخورند، نگران شد و دلیل آن را پرسید و آنان خود را معرّفی کردند.
در مواردی، فرشتگان به شکل انسان ظاهر شدهاند که نمونههایی از آن در قرآن آمده است، همچون: نزول جبرئیل بر حضرت مریم**مریم، 17.***، حضور هاروت و ماروت در حکومت سلیمان** بقره، 102.*** و نزول فرشتگان بر حضرت ابراهیم**ذاریات، 25.***.
آداب مهمانی
از این آیات وآیات پس از آن، برخی آداب مهمانی به دست میآید که به آن اشاره میکنیم:
1. مهمان، محترم است. «ضیف... المکرمین»
2. مهمان، وقتی وارد شد، سلام کند. «قالوا سلاماً»
3. جواب سلام او لازم است. «قال سلام»
4. صاحب خانه دور از چشم مهمان به سراغ تهیه غذا برود. «فراغ»
5 . غذا را در خانه و به کمک خانواده تهیه کنیم. «الی أهله»
6. پذیرایی سریع باشد. «فجاء» (حرف «فاء» نشانه سرعت و زمانی کوتاه است)
7. بهترین غذاها فراهم شود. «بعجل سمین»
8 . مهمان را نزد سفره نبریم، بلکه سفره را نزد مهمان بیاندازیم. «فقرّبه الیهم»
9. از مهمان نپرسیم که غذا خوردهای یا نه. «فراغ الی أهله فجاء» (حضرت ابراهیم بدون پرسش به سراغ خانواده و تهیه غذا رفت)
10. شخصاً از مهمان پذیرایی کنیم. «فجاء» (خود حضرت غذا آورد)
11. غذا در دسترس مهمان باشد. «فقرّبه الیهم»
12. مهمان غذا را بپذیرد و میل کند، که صاحب خانه دغدغه نداشته باشد. «الا تأکلون»
13. اول پذیرایی، بعد گفتگو. «فجاء بعجل سمین...» بعد پرسیدند: «فما خطبکم أیّها المرسلون»
14. اگر مهمان خبر تلخ و شیرینی دارد، اول خبر شیرین و سپس تلخ را عنوان کند. «بشروه... ارسلنا الی قوم مجرمین» (ابتدا بشارت فرزند سپس نزول عذاب بر مجرمان)
پیام ها
1- سرگذشت ابراهیم ومهمانان او شایان شنیدن و آموختن است. «هل اتاک»
2- در ارشاد و هدایت، هم از شیوه تمثیل استفاده کنیم و هم از شیوه داستان. «مثل انکم تنطقون هل اتاک حدیث...»
3- مهمانی، یک ارزش و گرامی داشتن مهمان، سیرهی ابراهیمی است. «ضیف ابراهیم المکرمین»
4- در سلام کردن، همهی واردان سلام کنند نه بعضی. «فقالوا سلاماً»
5 - سلام کردن، باید سریع و بلافاصله پس از ملاقات باشد. «فقالوا» (حرف «فاء» نشانه سرعت و زمانی کوتاه است)
6- آغاز سخن با سلام، یکادب آسمانی حتّی میان فرشتگان است. «فقالوا سلاما»
7- سلام دیگران را پاسخ دهیم گرچه ناشناس باشند. «قال سلام قوم منکرون»
8 - مهمان گرامی است، گرچه ناشناس باشد. «ضیف... المکرمین... قوم منکرون»
9- علم حضرت ابراهیم پیامبر، محدود بود. «قوم منکرون» (مهمانان را نشناخت)
10- از مهمانان ناشناس نیز پذیرایی کنیم. «قوم منکرون فراغ الی اهله...»
11- آشپزخانه نباید در معرض دید مهمان باشد. «فراغ الی أهله فجاء...»
12- زن ومرد در تهیه غذا وپذیرایی از مهمان، مشارکت کنند. «فراغ الی أهله فجاء»
13- میزبان باید نسبت به پذیرایی از میهمان و حالات او حسّاس باشد. «فقرّبه الیهم قال ألا تأکلون»
14- فرشته حتّی اگر به صورت انسان درآید، غذا نمیخورد. «قال ألاتأکلون»