آیه
یَوْمَ یَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ لِلَّذِینَ آمَنُواْ انظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِن نُّورِکُمْ قِیلَ ارْجِعُواْ وَرَآءَکُمْ فَالْتَمِسُواْ نُوراً فَضُرِبَ بَیْنَهُم بِسُورٍ لَّهُ بَابٌ بَاطِنُهُ فِیهِ الرَّحمَةُ وَ ظَاهِرُهُ مِن قِبَلِهِ الْعَذَابُ
ترجمه
روزی که مردان و زنان منافق به کسانی که ایمان آوردهاند، میگویند: درنگی کنید تا از نور شما پرتوی برگیریم. به آنان گفته میشود: به عقب برگردید و (از دنیا) نوری بجویید. پس میان آنان دیواری زده میشود، با دری که درونش، (بهشتِ) رحمت و از جانب بیرونش ( جهنمِ) عذاب است.
نکته ها
«انظرونا» از ریشه «نظر» است. این واژه اگر بدون «اِلی» بیاید به معنای انتظار و مهلت دادن است، همانند این آیه و آیه «لایخفّف عنهم العذاب و لا هم ینظرون»**بقره، 162.*** واگر با «اِلی» بیاید به معنای نظر کردن است، مانند آیه «ینظرون الیک نظر المغشیّ علیه من الموت»**محمّد، 20.***
«اقتباس» به معنای برگرفتن قطعهای از آتش است. «سُور» به معنای دیوار و برج و باروی بلندی است که در قدیم دور شهرها میکشیدند تا مانع ورود بیگانه شود.
در قیامت، مجرمان از چهار گروه استمداد میکنند:
الف) از رهبران خود. «فقال الضعفاء للذین استکبروا انّا کنّا لکم تبعاً فهل أنتم مغنون عنّا من عذاب اللّه...»**ابراهیم، 21.*** آیا میشود شما ما را نجات دهید، ولی پاسخ منفی میشنوند.
ب) از مؤمنان، که در آیه مورد بحث میخوانیم. «انظرونا نقتبس من نورکم»
ج) از فرشتگانِ مأمور دوزخ. «قال الّذین فی النّار لخزنة جهنم ادعوا ربّکم یخفّف عنّا یوماً من العذاب»**غافر، 49.*** از خدا بخواهید که یک روز از عذاب ما کاسته شود، ولی باز پاسخ منفی است.
د) شیطان را ملامت میکنند که تو ما را گمراه کردی و گناه ما به دوش توست، شیطان میگوید: «فلاتلومونی و لوموا أنفسکم»**ابراهیم، 22.*** مرا سرزنش نکنید، بلکه خود را سرزنش کنید.
پیام ها
1- بیماری نفاق، مرد و زن نمیشناسد. «المنافقون و المنافقات»
2- کسانی که در دنیا حاضر نشدند از ظلمات جهل و شرک و تفرقه خارج شوند، در قیامت در ظلماتند و برای کسب نور به دیگران التماس میکنند. «انظرونا نقتبس من نورکم»
3- تحقیر و ذلت منافقان در قیامت، هم با لفظ است، «قیل ارجعوا ورائکم»، هم با عمل. «فضرب بینهم بسورٍ»
4- منافق در دنیا، در ظاهر با مؤمنان است و در باطن با کافران. در قیامت نیز، تا پای بهشت با مؤمنان میآید، امّا همراه کافران به دوزخ وارد میشود. «فضرب بینهم بسور... باطنه فیه الرحمة و ظاهره من قبله العذاب»