آیه
أُوْلَئِکَ الَّذِینَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ مَا عَمِلُواْ وَنَتَجَاوَزُ عَن سَیِّئَاتِهِمْ فِی أَصْحَابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِی کَانُواْ یُوعَدُونَ
ترجمه
آنانند کسانی که بهترین آنچه را انجام دادهاند، از آنان میپذیریم و از بدیهایشان در میگذریم، در حالی که در زمره بهشتیانند. (این بهشت، همان) وعده راستی است که همواره به آنان وعده داده میشدند.
نکته ها
قبولی اعمال دارای مراتبی است:
الف) قبول عادّی. «انما یتقبّل اللّه من المتّقین»** مائده، 27. *** خداوند فقط از اهل تقوا میپذیرد.
ب) قبول نیکو. «تقبّلها ربّها بقبول حسن»** آل عمران، 37. *** خداوند، مریم را به خوبی پذیرفت.
ج) قبول احسن. «نتقبّل عنهم احسن ما عملوا» و در دعا میخوانیم: خدایا به بهترین نوع از ما قبول کن. «فتقبله منّا باحسن قبولک»** کافی، ج4، ص165. ***
اگر کارهای انسان مورد قبول حق واقع نشود، حتّی ساختن خانه خدا کعبه هم بیفایده است. هنگامی که حضرت ابراهیم پایههای کعبه را بالا میبرد، به خود و کار خود مباهات نکرد، بلکه گفت: «ربّنا تقبل منّا»** بقره، 127. *** خداوندا! از ما پذیرا باش.
اعمال انسان، انواع و اقسامی دارد: واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح. در قیامت، خداوند در میان این پنج نوع عمل، بهترینها را که واجبات و مستحبات باشد، از مؤمنان میپذیرد و از بدیهای آنان، چه مکروهات و چه محرمات در میگذرد و مباحات، مشمول ردّ و قبول نیست.** تفاسیر مجمعالبیان و المیزان. ***
کسی از وعدهی خود تخلّف میکند که یا هنگام وعده دادن توجّه نداشته و عجولانه قول داده و یا پس از آن، ناتوان و پشیمان شده است و استناد هیچ یک از این نقایص و اوصاف درباره خداوند عالم، قادر و توانا صحیح نیست.
پیام ها
1- ارزش هر عمل، به قبول شدن آن است. «أولئک الّذین نتقبّل عنهم...»
2- احسان به والدین و تشکر از خداوند، زمینه قبولی اعمال صالح انسان است. «بوالدیه احساناً... اشکر نعمتک... اولئک الّذین نتقبل عنهم»
3- در بارگاه الهی، گناهکار تائب هم مورد پذیرش قرار میگیرد. «اولئک الذین نتقبل عنهم... و نتجاوز عن سیئاتهم»
4- احسان به والدین و شکر الهی، زمینه پذیرش نیکیها و برخورداری از عفو الهی است. «احساناً... اشکر نعمتک... نتجاوز عن سیئاتهم»
5 - احسان به والدین و شکر الهی، کلید بهشت است. «احسانا... اشکر نعمتک... فی اصحاب الجنة»
6- وعدههای الهی تخلف ناپذیر است. «وعد الصدق»
7- انبیا و جانشینان آنان، همواره پیامها و وعدههای الهی را به گوش مردم میرسانند. «کانوا یوعدون»