آیه
فِیهِمَا فَاکِهَةٌ وَ نَخْلٌ وَ رُمَّانٌ
فَبِأَیِّ آلَاءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ
فِیهِنَّ خَیَرْ اتٌ حِسَانٌ
فَبِأَیِّ آلَاءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ
حُورٌ مَّقْصُورَ اتٌ فِی الْخِیَامِ
فَبِأَیِّ آلَاءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ
لَمْ یَطْمِثْهُنَّ إِنسٌ قَبْلَهُمْ وَلَا جَآنٌّ
فَبِأَیِّ آلَاءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ
مُتَّکِئِینَ عَلَی رَفْرَفٍ خُضْرٍ وَعَبْقَرِیٍّ حِسَانٍ
فَبِأَیِّ آلَاءِ رَبِّکُمَا تُکَذِّبَانِ
تَبَارَکَ اسْمُ رَبِّکَ ذِی الْجَلاَلِ وَالْإِکْرَامِ
ترجمه
در آن دو باغ، میوه و خرما و انار است.
پس کدام یک از نعمتهای پروردگارتان را انکار میکنید؟
در آن باغها، زنانی نیکو سیرت و زیبا صورت است.
پس کدام یک از نعمتهای پروردگارتان را انکار میکنید؟
حوریه هایی که در خیمهها پرده نشین هستند.
پس کدام یک از نعمتهای پروردگارتان را انکار میکنید؟
قبل از بهشتیان، هیچ انسان یا جنّی آنان را لمس نکرده است.
پس کدام یک از نعمتهای پروردگارتان را انکار میکنید؟
آنان بر بالشهایی تکیه زدهاند که با پارچههای سبزرنگ و فرشهای کمیاب آراسته شده است.
پس کدام یک از نعمتهای پروردگارتان را انکار میکنید؟
خجسته باد نام پروردگارت که صاحب جلال و اکرام است.
نکته ها
«رَفرف» نوعی پارچه سبزرنگ است که ظاهری شبیه بوستان سرسبز دارد. «عَبقریّ» در اصل به معنای مکان مخصوص جنّ است که برای عموم ناشناخته است، سپس به هر چیز کمیاب و نادر گفته میشود و در اینجا مقصود فرشهای نادر و کمیاب است.
در میان میوههای بهشتی، خرما و انار جایگاه ویژهای دارند و لذا در کنار عنوانِ کلّی «فاکهة» که شامل همه گونه میوه میشود، این دو میوه جداگانه ذکر شده است.
کامیابیهای دنیا معمولاً همراه با غفلت و گناه است، ولی در بهشت، هرگز چنین نواقصی راه ندارد و ویژگی همسران بهشتی زیبایی درون و برون در مکانهای اختصاصی، «خیرات حسان» و پوشش مناسب «حور مقصورات فی الخیام» است.
پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله فرمود: زنان بهشتی دارای اخلاق نیک و صورت زیبا هستند. «خیرات الاخلاق حسان الوجوه»**تفسیر نورالثقلین.***
«حور مقصورات» غیر از «خیرات حسان» هستند. جمله «لم یطمثهن» برای «حور مقصورات» است نه برای «خیرات حسان». زیرا با حوریهها هیچ انسان و جنّی آمیزش نکرده است، ولی خیرات حسان، زنان دنیوی هستند. در روایات میخوانیم: «خیرات حسان» زنان صالحه دنیا هستند که در قیامت زیباتر از حورالعین میباشند.**کافی، ج 8، ص156.***
میان دو دسته باغهایی که در این سوره مطرح شده است، تفاوتهایی است، از جمله:
الف) در دو باغ اول، حتّی پوشش داخلی بسترها ابریشم است، «بطائنها من استبرق» ولی در باغ دوم، تنها ظاهر پارچهها، زیبا و رنگارنگ است. «رفرف»
ب) در دو باغ متقین، از هر میوه دو نوع وجود داشت، «فیهما من کلّ فاکهة زوجان» ولی در دو باغ مؤمنان عادّی تنها به وجود میوه اشاره شده است. «فیهما فاکهة»
ج) در مورد همسرانی که در دو باغ اول هستند، تعبیر «قاصرات الطرف» آمده و در دو باغ دوم «مقصورات فی الخیام».
د) آنچه که در چهار باغ یکسان است، باکره بودن همسران است. در هر دو مورد آمده است: «لم یطمثهنّ انس قبلهم و لاجان»
در تمام قرآن، عبارت «ذوالجلال و الاکرام» دو بار آمده، آنهم در همین سوره است.
آغاز سوره با «رحمن» و پایان آن با «اکرام» است، یعنی سرچشمهی آن همه نعمت، رحمت و کرامت خداوند است.
پیام ها
1- گاهی تشویق باید به وسیله چیزهایی باشد که برای انسان مأنوس، معروف و مورد علاقه است. «فاکهة و نخل و رمّان»
2- از افراد و اشیای ویژه باید جداگانه نام برد. در کنار عنوان میوه، نام خرما و انار جداگانه آمده است. «و نخل و رمّان»
3- زنان بهشتی هم نیکو سیرتند، «خیرات» هم نیکو صورت. «حسان»
4- پرده و پوشش حتّی در بهشت یک ارزش است. «حور مقصورات فی الخیام»
5 - خداوند، سرچشمه همه خیرها و برکتهاست و تبرّک جستن به نام مبارک او شایسته است. «تبارک اسم ربّک»
6- تمام نعمتها و زیبائیها و کیفرها و پاداشها، نمودی از ربوبیّت خداوند است. «تبارک اسم ربّک»
7- جلال و شکوه خداوند همراه با اکرام و محبّت است. «ذوالجلال و الاکرام»