آوردهاند که لقمان حکیم پسر خود را گفت ای عزیز چهارصد پیغمبر را دیده و خدمت ایشان کردهام و هفتصد سال حکمت آموختم و چهار صد سال علم آموختم و چهار چیز از علم اختیار کردم: اول آنکه زبان را از غیبت و لغو و فحش و بیهوده و هرزهگویی محافظت باید کرد که زبان و بال آدمی است، قوله تعالی: هذا یوم لا ینطقون و لا یؤذن لهم فیعتذرون؛(1775) امروز روزی است که سخن نمیگویند (و قادر بر دفاع از خویشتن نیستند،) و به آنها اجازه داده نمیشود که عذر خواهی کنند!.
دوم آنکه چشم خود را از زنان مسلمان و نامحرم نگاه باید داشت، قوله تعالی: قال للمؤمنین یغضوا من أبصارهم و یحفظوا فروجهم ذلک أزکی لهم ان الله خبیر بما یصنعون؛(1776) به مؤمنان بگو چشمهای خود را (از نگاه به نامحرمان) فرو گیرند، و عفاف خود را حفظ کنند. این برای آنان پاکیزهتر است خداوند از آنچه انجام میدهید آگاه است!
سوم آنکه شکم خود را از خوردن لقمه حرام نگاه باید داشت و عذاب مال حرامی که خوردهای میباید کشید و لذت آن را میباید چشید. قوله تعالی: کل نفس ذائقة الموت ثم الینا ترجعون؛(1777) هر انسانی مرگ را میچشد، سپس شما را بسوی ما باز میگردانند.
چهارم آنکه دل خود را از گمان بد به مردم باید نگاه داشت. قوله تعالی: و ظننتم ظن السوء و کنتم قوماً بوراً؛(1778) و گمان بد کردید و سرانجام (در دام شیطان افتادید و) هلاک شدید!.
و بدترین گناهان از این چهار عضو خیزد، چون یکی از برادران مؤمن شما را در او خصلتی باشد که از او منکر شوید آن را به خوبی و اصلاح تأویل کنید و سخن غیبت کننده را گوش مکنید تا مثل او نشوید و حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود که غمازان و بدگمانان و بدگویان جای ایشان در دوزخ است پس با این جماعت دوستی مکنید و از حضرت رسول (صلی الله علیه و آله و سلم) پرسیدند که یا رسول الله ما را از چه چیز باید ترسید؟ آن حضرت زبان خود را در دست گرفته و فرمود این است که به آدمیزاد ضرر میرساند پس محافظت او لازم است(1779).