تربیت
Tarbiat.Org

گنجینه معارف‏ جلد 1
محمد رحمتی شهرضا

نکات‏

ای عزیز! همت کن و پرده جهل و نادانی را پاره کن و از این ورطه هولناک، خود را نجات ده!(1414)
در فرهنگ قرآن و روایات، جهل به معنای بی‏خردی است، نه نادانی. لذا کلمه جهل در برابر عقل بکار می‏رود، نه در برابر علم.
جهل، خطری است که اولیای خدا، از آن به خدا پناه می‏برند.
جهل و غرور، مرز و نهایت ندارد، تا آنجا که بشر ناتوان نیازمند می‏گوید: خداوند فقیر است و ما غنی هستیم ان الله فقیر و نحن أغنیاء
علمی که در برابر هوس‏ها و غرائز پایدار نباشد، جهل است.
جهل و هواپرستی، از عوامل انحراف است.
عوامل انحراف چند چیز است: 1 - نبود رهبری یا غیبت او. 2 - جهل و ناآگاهی مردم. 3 - عالمان و هنرمندان منحرف و سوء استفاده از علم و هنر. 4 - زیبایی و زرق و برق ظاهری. 5 - سر و صدا و تبلیغات کاذب.
مخالفت مخالفان انبیا در طول تاریخ، اغلب بر اساس جهل بوده است.
جهل تنها بیسوادی نیست، انتخاب لذت آنی و چشم‏پوشی از رضای خدا، جهل محض است.
جهل و نادانی، زمینه‏ساز پیدایش شرک است.
ندانستن و جهل خود را توجیه نکنید.
جهل، تنها به معنای ندانستن نیست، بلکه غلبه هوسها نوعی بی‏توجهی است. انسان گناهنکار هر چند عالم باشد، جاهل است چون توجه ندارد و آتش دوزخ را برای خود می‏خرد.
فلسفه نزول کتاب‏های آسمانی و بعثت انبیا، نجات بشر از ظلمت‏هاست.
از ظلمت جهل به نور علم، از ظلمت کفر به نور ایمان، از ظلم تفرقه به نور وحدت و از ظلمت گناه به نور تقوا.
سؤال: چگونه بت‏ها که مجسمه‏هایی از سنگ و چوب هستند، انسان را گمراه می‏کنند؟
پاسخ: اولاً: بت‏ها همیشه جماد نیستند، گاهی انسان‏ها و طاغوت‏ها نیز بت می‏شوند. ثانیاً: مسأله هنر و زیورآلاتی که همراه بت‏ها بود جاذبه داشت. ثالثاً: گاهی جهل سبب می‏شود که سنگ و چوب نیز ارزش پیدا کند.
ریشه بسیاری انحراف‏ها، جهل است و دشمن از جهل مردم برای انحراف آنها استفاده می‏کند.
در فرهنگ قرآن، علم و جهل معنایی گسترده‏تر از دانستن و ندانستن دارد. عالم کسی است که اندیشه و عمل او بر اساس حق و حقیقت باشد، گرچه قدرت خواندن و نوشتن هم نداشته باشد و جاهل کسی است که فکر و عمل او بر باطل باشد، گرچه همه علوم را نیز بداند.
جهل عذر نیست، پرسیدن و دانستن وظیفه است.
ریشه شرک مردم، جهل است.
جهل و ناآگاهی، بستر انحراف است.