بدان که تقوی از وقایة به معنی نگهداری است و در عرف و لسان اخبار عبارت است از حفظ نفس از مخالفت اوامر و نواهی حق و متابعت رضای او.(1039)
درویشی به خانهای که مار داشت رفت و دو مار بسیار بزرگ را به اراده خود بیرون آورد و در سینی گذاشت و کشت و از منزل خارج شد بدون آنکه از غذای اهل خانه چیزی بخورد. همچنین در تبریز، پناهندهای سینی را با آب باران طلا میکرد؛ ولی اینها کمال نیست، کمال انسان به تقوا است، لا أقل من ذلک و لا أکثر؛ نه یک کلمه کمتر و نه یک کلمه بیشتر. قرآن میفرماید: ان أکرمکم عند الله أتقیکم؛(1040) گرامیترین شما نزد خدا، پرهیزگارترین شما است. و نیز میفرماید: فاتقو الله ما استطعتم؛(1041) تا توان دارید، تقوای خدا را پیشه کنید.(1042)
ملاک رسیدن به نعمتهای آخرت، تقوی است.
ایمان و تقوا، انسان را به فلاح و رستگاری میرساند.
تقوا و دوری از گناه، فلسفه احکام دین است. چه احکام عبادی و چه قضایی خواستههای نفسانی باید با تقوا کنترل شود.
کسی که بداند خداوند از درون او آگاه است، تقوا پیشه میکند.
تقوا، مرحلهای بالاتر از ایمان است. یا أیهاالذین امنوا اتقواالله هم رسیدگی به خلق، هم عبادت خالق. و المنفقین و المستغفرین بالاسحار 2 - تقوا به معنای انزوا، بی خبری و گوشهگیری نیست، متقی باید جامع کمالات باشد.
تقوا، رمز حسن عاقبت است.
اسلام، هم به کیفیت تقوا توجه دارد و هم به تداوم آن تا پایان عمر.
مهمترین عامل تقوا، ایمان به حضور و آگاهی خداوند و احاطه او به همه گفتهها و کارهاست.
خوف الهی و تقوا، به انسان بصیرت و نیروی تحلیل صحیح و روشن از مسائل میدهد.
تقوا همان گام نهادن در راه اطاعت و فرمان الهی است.
مؤمنان و پیروان واقعی انبیا، آنانند که اهل تقوا و اصلاح باشند.
تقوا، زمینه ساز نزول رحمت و برکات الهی است.
سؤال: اگر ایمان و تقوا سبب نزول برکات است، پس چرا کشورهای کافر، وضع بهتری دارند و کشورهای اسلامی با مشکلات فراوانی روبرو هستند؟
پاسخ: اولاً آن کشورها از نظر علم و صنعت جلو هستند، ولی از نظر روحی و روانی آرامش ندارند. از این نظر آنان نیز مشکلات فراوانی دارند. ثانیاً: اغلب کشورهای اسلامی، تنها نام اسلام را با خود دارند و قوانین و رهنمودهای دین اسلام در آنجا حاکم نمیباشد.
به علاوه گاهی رفاه مادی، نوعی قهر الهی است. چنان که قرآن میفرماید: فما نسوا ما ذکروا به فتحنا علیهم أبواب کل شیء؛ چون تذکرات الهی را فراموش کردند، درهای همه چیز را به رویشان گشودیم تا سرمست شوند. (انعام، 44).