(200) یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ واتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ
ای کسانی که ایمان آوردهاید! (در برابر مشکلات و هوسها) استقامت کنید و (در برابر دشمنان نیز) پایدار باشید (و دیگران را به صبر دعوت کنید) و از مرزها مراقبت کنید و از خداوند پروا داشته باشید، شاید که رستگار شوید.
نکته ها:
این آیه، صبر در برابر انواع حوادث و مصائب را توصیه میکند؛
در مرحلهی اوّل در برابر ناگواریهای شخصی و هوسها صبر کنید. (اصبروا)
در مرحلهی دوّم در برابر فشارهای کفّار، مقاومت بیشتر کنید. (صابروا)
در مرحلهی سوّم در حفظ مرزهای جغرافیایی از هجوم دشمن، حفظ مرزهای اعتقادی و فکری، از طریق مباحثات علمی و حفظ مرز دلها، از هجوم وسوسهها بکوشید. (رابطوا)
کلمهی «رابطوا» از ریشهی «رباط» به معنای بستن چیزی در مکانی است. به کاروانسرا نیز به این دلیل رُباط میگویند که کاروانها در آنجا اتراق کرده و مالالتجاره و اسب و شترها را در آنجا نگه میدارند. همچنین به قلبی که محکم و بسته به لطف خدا باشد، رُباط گفته میشود. کلماتِ «ارتباط»، «مربوط» و «رباط» ریشهی واحدی دارند.
در روایات، «رابطوا» به معنای انتظار اقامهی نماز آمده است.**تفسیر مجمعالبیان.*** گویا مسلمانان دل و جان خود را با پیوندی که در نماز ایجاد میکنند، محکم میسازند.
امام صادق علیه السلام فرمود:
«اصبروا علی الفرائض» در برابر واجبات صبر کنید.
«صابروا علی المصائب» در برابر مشکلات صبر کنید.
«ورابطوا علی الائمّه» از پیشوایان خود دفاع کنید.**کافی، ج2، ص 81.***
رسول خداصلی الله علیه و آله فرمودند: «اصبروا علی الصَلَوات الخمس وصابروا علی قتال عدوّکم بالسیف ورابطوا فی سبیلاللَّه لعلّکم تفلحون» بر نمازهای شبانه روزی پایداری کنید ودر جهاد با دشمن، فعّال ودر راه خدا با یکدیگر هماهنگ باشید تا رستگار شوید.**درّالمنثور، ج2، ص418.***
پیام ها:
1- در سایهی ایمان، به کمالات میرسید. (یا ایها الّذین امنوا اصبروا و صابروا...)
2- تا در مشکلات فردی صابر نباشید، نمیتوانید در برابر دشمنان دین مقاومت کنید. ابتدا (اصبروا) سپس (صابروا)
3- از دیگران عقب نمانید، اگر کفّار در کفر خود مقاومت میکنند، کشته میدهند و مال خرج میکنند، شما نیز در راه خدا با جان و مال پایداری کنید. (صابروا)
4- مسلمانان باید مشکلات یکدیگر را تحمل کنند، و یکدیگر را به صبر سفارش کنند. (صابروا)
5 - اسلام، دین ارتباط است. ارتباط با مردم، خدا و پیامبران. (رابطوا)
6- صبر و مصابره و مرابطه باید جهتدار باشد و در مسیر تقوی و رضای الهی قرار گیرد، وگرنه کفّار هم این امور را دارند. (صابروا و رابطوا واتقوااللَّه)
7- اسلام دین جامعی است، صبر و تقوی در کنار توجّه به مرزها بیان شده است. (اصبروا... رابطوا)
8 - تقوی، مرتبهای بالاتر از ایمان است. (امنوا... واتقوا)
9- صبر، زمینهی رسیدن به سعادت و پیروزی است. (لعلّکم تفلحون)