(14) زُیِّنَ لِّلنَّاسِ حُبُّ الْشَّهَوَتِ مِنَ الْنِّسَآءِ وَالْبَنِینَ وَالْقَنَطِیرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الْذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَیْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالْأَنْعَمِ وَالْحَرْثِ ذَ لِکَ مَتَعُ الْحَیَو ةِ الْدُّنْیَا وَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمََابِ
عشق وعلاقه به زنان وفرزندان پسر واموال زیاد از طلا ونقره واسبان ممتاز وچهارپایان و کشتزارها که همه از شهوات و خواستههای نفسانی است، در نظر مردم جلوه یافته است، (در حالی که) اینها بهرهای گذرا از زندگانی دنیاست و سرانجام نیکو تنها نزد خداوند است.
نکته ها:
«قَناطیر» جمع «قِنطار» به معنای مال زیاد است وآمدن کلمهی «مُقَنطرة» به دنبال آن، برای تأکید بیشتر است. نظیر اینکه بگوییم: آلاف و اُلوف، هزاران هزار.
«خَیل» به معنای اسب و اسب سوار، هردو آمده است و «مُسَوّمة» یعنی نشاندار. اسبهایی که به خاطر زیبایی اندام و یا تعلیمی که میدیدند، دارای برجستگیهای خاصّی میشدند، به آنها «خَیل مُسوّمة» میگفتند.
جلوهکردن دنیا در نظر انسان، گاهی از طریق خیالات شخصی و گاهی از سوی شیطان و گاهی از جانب اطرافیان متملّق صورت میگیرد. از طریق اوهام شخصی: (یحسبون انّهم یُحسِنون صُنعاً)**کهف، 104.*** و (فرَآه حسَناً)**فاطر، 8.*** و از سوی شیطان: (زُیّن لهم الشیطان اعمالهم)**انعام، 43.*** و از طرف اطرافیان متملّق (زُیّن لفرعون سوء عمَله)**غافر، 37.***
مصادیق جلوههای دنیا که در آیه ذکر شده، با توجّه به زمان نزول آیه است و میتواند در هر زمانی مصادیق جدیدی داشته باشد. طلا و نقره، کنایه از ثروت اندوزی، و اسب کنایه از مرکب و وسیلهی نقلیّه است.
سؤال: با اینکه خداوند زینت بودن مال و فرزند را پذیرفته است؛ (المال و البنون زینة الحیوة الدنیا)**کهف، 46.*** پس چرا این آیه در مقام انتقاد است؟
پاسخ: زینت بودن چیزی، غیر از دلبستگی به آن است. در این آیه انتقاد از دلبستگی شدید است که از آن به (حبّ الشهوات) تعبیر میکند.
کلمهی «بَنین» شامل دختران نیز میشود، نظیر اینکه میگوییم: عابرین محترم از پیادهرو حرکت کنند که شامل زنان عابر نیز میشود.
امام صادق علیه السلام با استناد به (حبّ الشهوات من النساء...) فرمودند: مردم در دنیا و آخرت از چیزی بیشتر از زنان لذّت نمیبرند... اهل بهشت نیز بیش از هر چیز به نکاح تمایل دارند تا خوردنیها و آشامیدنیها.**کافی، ج 5، ص321.***
این روایت دلیل تقدّم «النساء» را بر دیگر موارد بیان میکند.
پیام ها:
1- علاقهی طبیعی به مادّیات، در نهاد هر انسانی وجود دارد، آنچه خطرناک است فریب خوردن از زینتها وجلوههای آن، وعدم کنترل دلبستگیهاست. (زُیّن للنّاس...)
2- جلوهی دنیا برای مردمِ عادّی است، نه افراد فرزانه.**در نظر همسر فرعون که فرزانهی تاریخ است، کاخ و طلای او بیارزش است. (نجّنی من فرعون و عمله). تحریم، 11.*** (زُیّن للناس)
3- علاقهی بیش از حدّ به زن وفرزند، بیش از هر چیز مایهی دلبستگی انسان به دنیا میگردد. (حبّ الشهوات من النساء والبنین)
4- مراقب باشیم که زینتها وجلوههای دنیا، مقدّمهی غفلت از آخرت است. (زُیّن للناس... واللّه عنده حسن المآب)
5 - یکی از عوامل بد عاقبت شدن، شیفتگی و دلبستگی به دنیاست. زیرا عاقبت نیکو تنها نزد خداست. (زُیّن للناس... واللّه عنده حسن المآب)
6- یکی از شیوههای تربیتی، تحقیر مادّیات و بیان عظمت معنویات است. (ذلک متاع الحیوة الدنیا واللّه عنده حسن المآب)
7- بهترین راه برای کنترل علائق مخرّب، مقایسه آن با الطاف جاودانهی الهی است. (واللّه عنده حسن المآب)