(137) قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِکُمْ سُنَنٌ فَسِیرُواْ فِی الْأَرْضِ فَانْظُرُواْ کَیْفَ کَانَ عَقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ
به یقین پیش از شما سنّتهایی بوده (و سپری شده) است. پس در روی زمین گردش کنید و بنگرید که سرانجام تکذیب کنندگان چگونه بوده است.
نکته ها:
این آیه به اهمیّت جامعهشناسی و کشف اصول عزّت و ذلّت جوامع اشاره دارد. سنّتهایی که در اقوام پیشین وجود داشته، از این قبیل است:
الف: حقّ پذیری و نجات آنها.
ب: تکذیب حقّ و هلاک آنها.
ج:آزمایشات الهی برای آنها.
د:امدادهای غیبی برای اهل حق.
ه: فرصت و مهلت به ستمگران.
و: مقاومت مردان خدا و رسیدن به اهداف.
ز: توطئه کفّار و خنثی سازی آن از جانب خداوند.
پیام ها:
1- قوانین و سنّتهای ثابتی بر تاریخ بشر حاکم است که شناخت آن، برای امروز بشر مفید است. (قد خلت من قبلکم سنن)
2- تاریخ گذشتگان، چراغ راه زندگی آیندگان است. (فسیروا... فانظروا)
3- جهانگردیِ هدفدار و بازدیدِ توأم با اندیشه، بهترین کلاس برای تربیت انسانهاست. (فسیروا... فانظروا)
4- شما با سایر امّتها فرقی ندارید. عوامل عزّت یا سقوط همه یکسان است. (فسیروا... فانظروا)
5 - شناخت رفتار و پایانکار پیشینیان در انتخاب راه مفید است. (فسیروا... فانظروا)
6- با آگاهی از تاریخ گذشته، میتوانید آیندهی راه خود را پیشبینی کنید. (فسیروا... فانظروا)
7- حفظ آثار باستانی برای عبرت آیندگان، لازم است. (فسیروا فی الارض)
8 - بررسی و تحقیق در تحولات تاریخ، لازم است. (فسیروا... فانظروا)
9- در مطالعهی تاریخ جلوهها مهم نیست، پایان کار مهم است. (فسیروا... فانظروا کیف کان عاقبة المکذّبین)
10- کیفرهای الهی تنها مربوط به قیامت نیست، گاهی در همین دنیا قهر الهی به سراغ گردنکشان میآید. (عاقبة المکذّبین)