(125) وَمَنْ أَحْسَنُ دِیناً مِمَّنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ وَاتَّبَعَ مِلَّةَ إِبْرَاهِیْمَ حَنِیفاً وَاتَّخَذَ اللَّهُ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلاً
و دین و آیین چه کسی بهتر از آن کس است که خود را تسلیم خدا کرده، در حالی که نیکوکار است و از آیین ابراهیمِ حقگرا پیروی کرده است؟ و خداوند، ابراهیم را به دوستی خود برگزید.
نکته ها:
در دو آیهی قبل، اصل را بر «عمل» دانست، نه انتساب به اسلام یا مسیحیّت. این آیه برای جلوگیری از این است که پنداشته نشود همهی ادیان وعقاید یکسانند.
مخفی نماند که تسلیم خدا بودن از رضا به قضای او بالاتر است. چون در رضا، انسانِ راضی خود را کسی میداند ولی در تسلیم، انسان برای خود ارزشی در برابر خدا قائل نیست.**تفسیر اطیبالبیان.***
«حَنیف» یعنی کسی که از راه انحرافی به حقّ گرویده است، بر عکس «جنیف» که کسی را گویند که از حقّ به باطل گرویده است.
«خَلیل» یا از ریشهی «خُلَّت» به معنای دوستی است، یا از «خَلَّت» به معنای نیاز است، ولی معنای اوّل مناسبتر است.
طبق روایات، مقام خلیل اللّهی ابراهیم، به خاطر سجدههای بسیار، اطعام مساکین، نماز شب، رد نکردن سائل و مهمان نوازی او بوده است.**تفسیر نورالثقلین.***
پیامبر اسلامصلی الله علیه و آله تابع آیین ابراهیم است. (اوحینا الیک ان اتبع ملة ابراهیم حنیفاً)**نحل، 123.***
ابراهیم، «خلیل اللّه» است و محمّد، «حبیب اللّه».**درّالمنثور، ج2 ص230.***
کسانی که وجههی خود را الهی کنند، برندهاند. چون (کل شیءهالک الا وجهه)**قصص، 88.*** جز وجه الهی، همه چیز فانی است.
پیام ها:
1- برترین آیین، پیروی از دین ابراهیم است. (و من احسن دیناً)
2- تسلیم در برابر خداوند واحسان به مردم از اصول ادیان الهی است. (اَسلم... و هو محسن)
3- مکتب، بر پایهی ایمان و عمل، هر دو استوار است و هر کدام بدون دیگری ناقص است. (اسلم...و هو محسن)
4- بهترین الگوهای مردم کسانی هستند که خداوند آنان را برای خود برگزیده است. (و اتّبع ملّة ابراهیم حنیفاً و اتّخذ اللَّه ابراهیم خلیلاً)
5 - هر کس از باطل روی گرداند خود را آماده مقام خلیل اللّهی میکند. (حنیفاً و اتّخذ اللَّه ابراهیم خلیلاً)