(182) ذَ لِکَ بِمَا قَدَّمَتْ أَیْدِیکُمْ وَأَنَّ اللَّهَ لَیْسَ بِظَلَّامٍ لِّلْعَبِیدِ
آن (عذاب) به سبب دست آورد قبلی خودتان است و همانا خداوند نسبت به بندگان، ستمگر نیست.
نکته ها:
در تفاسیر میخوانیم که رسول خدا صلی الله علیه و آله نامهای به یهود بنیقینقاع نوشت و آنان را به ایمان، نماز، زکات و انفاق، دعوت کرد. وقتی این نامه به دست دانشمند یهودیان به نام «فتحاص» در محل تدریس او رسید، رو به شاگردان و حاضران کرد و با استهزا گفت: طبق این دعوت، خدا فقیر است و ما غنی هستیم. او از ما قرض میخواهد و وعدهی ربا و اضافه میدهد!
یهودیان زمان رسول خدا صلی الله علیه و آله چون به رفتار نیاکان خود در مورد قتل انبیا راضی بودند، خداوند نسبت قتل را به آنان نیز میدهد. (و قتلهم الانبیاء)
امام باقر علیه السلام دربارهی این آیه فرمودند: کسانی که امام را نسبت به آنچه به او میدهند فقیر میدانند، نظیر کسانی هستند که میگویند: (انّ اللَّه فقیر)**تفسیر نورالثقلین ؛ بحار، ج 24، ص 278.***
پیام ها:
1- خدا همهی گفتهها را میشنود، پس هر حرفی را بر زبان نیاوریم. (لقد سمعاللَّه)
2- جهل وغرور، مرز و نهایت ندارد، تا آنجا که بشر ناتوان نیازمند میگوید: خداوند فقیر است و ما غنی هستیم. (ان اللَّه فقیر و نحن اغنیاء)
3- احساس غنا و بینیازی، زمینهی سرپیچی از فرامین الهی و استهزای آنهاست. (نحن اغنیاء)
4- برخی کوتهفکر، گمان میکنند ریشهی دستورات الهی نیاز است. (انّ اللَّه فقیر)
5 - همهی گفتارها و کردارها ثبت میشود. (سنکتب ما قالوا و قتلهم)
6- گناهِ یاوه گویی دربارهی خداوند، هم سنگِ گناه کشتن انبیاست. (قالوا ان اللَّه فقیر... و قتلهم الانبیاء)
7- ملاک ارزیابی گفتار و کردار، از هرکس که باشد، حقّ است. حتّی کشتن پیامبران چون ناحق است مورد کیفر واقع میشود. (قتلهم الانبیاء بغیر حق)
8 - انسان در انجام عمل آزاد است، لذا کارها به خود او نسبت داده میشود. (قدّمت ایدیکم)
9- پاداش و کیفر الهی، بر طبق عدالت و بر اساس اعمال آزادانه و آگاهانه خود انسان است. (ذلک بما قدّمت ایدیکم)
10- کیفرهای الهی، ظلم خدا بر بشر نیست، بلکه ظلم بشر بر نفس خویشتن است. (انّ اللّه لیس بظلام للعبید)
11- اگر خداوند افراد بخیل و قاتلان انبیا را مجازات نکند، به فقرا و انبیا ظلم کرده است. (انّ اللّه لیس بظلام للعبید)