(82) فَمَنْ تَوَلَّی بَعْدَ ذَ لِکَ فَأُولَئِکَ هُمُ الْفَسِقُونَ
پس کسانی که بعد از این (پیمان محکم،) روی برگردانند، آنان همان فاسقانند.
نکته ها:
تفاوت مکتب انبیا، مانند تفاوت برنامهی دو استاد یا دو استاندار است که در اصول مسائل علمی و سیاسی، دارای جهت واحدی هستند، ولی در مسائل جزئی، به جهت تفاوتهای فردی دانش آموزان یا شرایط منطقهای، برنامههای گوناگون ارائه میدهند.**تفسیر مراغی.***
حضرت علی علیه السلام فرمودند: خداوند از انبیای پیشین پیمان گرفت که مردم را به بعثت پیامبر اسلام و صفات او خبر و بشارت دهند و به آنان فرمان تصدیق آن حضرت را بدهند.**تفسیر مجمعالبیان.*** امام صادق علیه السلام فرمود: مراد از (جائکم رسول مصدّق) پیامبر اسلام است.**تفسیر نورالثقلین.***
پیام ها:
1- در مدیریّت الهی، لازمهی سپردن مسئولیّتها، گرفتن پیمان است. (اخذ اللّه میثاق النبیین)
2- هر جا کار سخت است، پیمان گرفتن لازم است. دست برداشتن از آئین و سنّت موجود، و ایمان و حمایت از شخص نوظهور، ساده نیست. لذا خداوند میثاق میگیرد. (اخذ اللّه میثاق...)
3- آمدن پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله قطعی است، لذا از همهی انبیا پیمان گرفته شده، نه بعضی از آنها. (میثاق النبیین... جائکم رسول)
4- جریان نبوّت، مایهی وحدت است، نه اسباب تفرقه و انشعاب. (رسول مصدّق لما معکم لتؤمننّ به)
5 - انبیا دارای هدفی مشترک هستند. لذا پیامبران قبلی، آمدن انبیای بعدی را بشارت میدادند ونسبت به آنان پیمانِ ایمان ونصرت دارند، وپیامبران بعدی، انبیای قبل را تصدیق میکردند. (مصدّق لما معکم لتؤمننّ)
6- قدیمیها، جدیدیها را تحویل بگیرند، آنها را به مردم معرّفی کنند و زمینهی رشد بعدیها را فراهم آورند. (لتؤمننّ... لتنصرنّه)
7- ایمان به تنهایی کفایت نمیکند، بلکه حمایت نیز لازم است. (لتومنن به ولتنصرنه)
8 - در میان انبیا، سلسله مراتب است و خاتمالنبیّین اشرف آنهاست، زیرا همهی انبیا باید مؤمن به او و حامی او باشند. (لتؤمننّ به و لتنصرنّه)
9- وقتی انبیای پیشین موظّف به ایمان وحمایت از پیامبر اسلام هستند، پس پیروان آنها نیز باید به او ایمان آورده و از او اطاعت کنند. (لتؤمننّ به و لتنصرنّه)
10- حمایتی ارزشمند است که از ایمان سرچشمه گرفته باشد. (لتؤمننّ به ولتنصرنّه)
11- مهم، داشتن روح تسلیم و پذیرفتن حقّ است، چه بسا در عمل، شرایط لازم به وجود نیاید. انبیای قبل، زمان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله را درک نکردند، ولی این روحیه را داشتند.**مثلاً شهید شدن یک مسأله است و آمادگی برای شهادت مسألهای دیگر. چنانکه خداوند نمیخواهد خون اسماعیل ریخته شود، ولی میخواهد ابراهیم آمادگی کامل برای قربانی کردن فرزند داشته باشد. ممکن است ما زمان ظهور حضرت مهدی علیه السلام را درک نکنیم، ولی انتظار ظهور، و عشق و علاقه و انس و آمادگی برای حضورش، مسألهای است که در دهها آیه و روایت سفارش شده است.*** (لتؤمننّ به ولتنصرنّه)
12- پیمانشکن فاسق است. (فمن تولّی... هم الفاسقون)