(17) إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَی اللَّهِ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهَلَةٍ ثُمَّ یَتُوبُونَ مِنْ قَرِیبٍ فَأُوْلَئِکَ یَتُوبُ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَکَانَ اللَّهُ عَلِیماً حَکِیماً
بی گمان (پذیرش) توبه بر خدا، برای کسانی است که از روی جهالت کار بد میکنند، سپس زود توبه میکنند. پس خداوند توبهی آنان را میپذیرد و خداوند، دانا و حکیم است.
نکته ها:
این آیه به گوشهای از شرایط قبولی توبه اشاره میکند. از جمله آنکه:
الف: گناه، از روی نادانی وبیتوجّهی به عواقب گناه باشد، نه از روی کفر و عناد.
ب: زود توبه کند، پیش از آنکه گناه او را احاطه کند، یا خصلت او شود، یا قهر و عذاب الهی فرا رسد.
امام صادق علیه السلام فرمود: هر گناهی که انسان مرتکب شود گرچه آگاهانه باشد در حقیقت جاهل است، زیرا خود را در خطر قهر الهی قرار داده است.**تفسیر برهان، ج1، ص354.***
پیام ها:
1- پذیرفتن توبهی واقعی، از حقوقی است که خداوند برای مردم، بر عهدهی خودش قرار داده است. (التوبة علی اللّه)
2- علمی که در برابر هوسها وغرائز پایدار نباشد، جهل است. (یعملون... بجهالة)
3- تا گناه زیاد نشده، توبه آسان است. در این آیه میخوانیم: (یعملون السوء) که مراد انجام یک گناه است، ولی در آیهی بعد میخوانیم: (یعملون السیّئات) که مراد گناهان زیاد است که توبه از آن مشکل است.
4- خداوند، گناهکاران را به توبهی فوری تشویق میکند. (یتوبون من قریب)
5 - سرعت در توبه، کلید قبولی آن است. (یتوبون من قریب)
6- توبه باید واقعی باشد، اگر تظاهر به توبه کنیم خدا میداند. (کان اللَّه علیماً)
7- پذیرش عذر گناهکاران بیعناد، مطابق با حکمت است. (علیماً حکیما)