تربیت
Tarbiat.Org
خانه
کتابخانه
نویسندگان
گروه ها
نظرات
مقدّمه
فصل اول:کلیـــــات
مقدمه
اخلاق و زندگی اجتماعی
ارزش زندگیِ اجتماعی
قرآن و جامعه گریزی
قرآن و جامعه گرایی
خلاصه و جمع بندی
فصل دوم:ملاکهای کلی در اخلاق اجتماعی
الف) اصل عدل
پاسخ یک اشکال
ب) اصل احسان
ج) اصل تقدم مصالح معنوی برمنافع مادی
د) اصل رعایت اولویت
خلاصه و جمع بندی
فصل سوم:خانــــواده
نیاز انسان به زندگی اجتماعی
گستردگی و تنوع نیازهای انسان
بهترین محیط تأمین نیازهای انسان
رابطه فرزندان با پدر و مادر
قرآن و اولویت مادر
توصیه های ویژه، درباره پدر و مادر
مصادیقی از احسان به پدر و مادر
روابط متقابل همسران
مرز حقوق و اخلاق اسلامی
آمیختگیِ احکام حقوقی و اخلاقی در قرآن
احکام حقوقی و اخلاقیِ ازدواج، در قرآن
تعدد زوجات
تعارض ظاهریِ دو آیه
اهداف تشکیل خانواده
مبانیِ حقوقی و اخلاقیِ خانواده در قرآن
1. اصل تأمین نیازهای جنسی
2. اصل تأمین نیازهای عاطفی
3. اصل مشاوره
4.اصل سرپرستی مرد در خانواده
5. اصل صلح و سازش
6. اصل حَکَمیت
تحکیم تدریجیِ خانواده
طلاق یا گسستن خانواده
طلاق در قرآن
اخلاق زن در خانواده
فصل چهارم:جـــامعــه
همبستگیِ اجتماعی
تأثیر عوامل طبیعی بر جامعه
عوامل عاطفی و همبستگی اجتماعی
عامل عقلانی و همبستگیِ اجتماعی
انواع روابط اجتماعی
محورهای معنوی و همبستگی های اجتماعی
عواطف اجتماعی در قرآن
کنترل عواطف اجتماعی در قرآن
مفهوم ولایت
مصادیق ممنوع ولایت
الگوی زیبای ولایت
ولایت مجاز
فصل پنجم:عدالت و ظلم
مقدمه
ارزش و اصالت عدالت
دیدگاه ها و اندیشه اصالت اخلاق
محدوده احکام ارزشیِ عقل
نقد و بررسی
حسن عدالت از احکام تحلیلی است
پاسخ یک پرسش
دیدگاه قرآن درباره عدالت
عدالت اجتماعی در قرآن
واژه قسط
وابستگیِ عدالت حق
دیدگاه های مهم درباره حق
الف) نظریه حقوق طبیعی
ب) نظریه قرارداد اجتماعی
ج) نظریه حقوق الهی
بررسی و تحقیق
نتیجه
فصل ششم:اصلاح و افساد
مفهوم اصلاح و افساد و مشتقات آن
کاربرد این دو واژه در قرآن کریم
دسته بندیِ آیات اصلاح
واژه افساد در قرآن
صلاح و فساد اجتماعی
علایم و شرایط جامعه صالح
اصلاح، عدل و احسان
فصل هفتم:وفای به عهد و ادای امانت
مقدمه
حکم عقل درباره وفای به عهد و امانت داری
تحقیق بحث
مستقلات عقلیه در احکام عملی
دیدگاه مورد قبول
گرایش به کمال
عهد یک طرفه
عهد دوطرفی (قرارداد)
ابعاد فقهی و حقوقیِ عهد
بُعد اخلاقی معاهدات
نقض عهد در قرآن
تعهدات انسانی یا قراردادهای اجتماعی
ارزش اخلاقی و اجتماعی امانت
فصل هشتم:حقوق و مصالح اعضای جامعه
مقدمه
حق حیات و حفظ نفوس
انگیزه قتل از نظر قرآن
الف) حسد
ب) خوگرفتن به عقاید و ارزش های خرافی
ج) طمع در اموال دیگران
د) تحریک عواطف منفی
هـ) ترس از گرسنگی
و) غیرت و حمیّت بی جا
منشأ پیدایش سنت دخترکشی در عرب
ارزش احیای نفوس
عوامل بازدارنده از قتل نفس
حق حیات و حفظ نسل
حفظ آبرو و صیانت از شخصیت
بدگمانی، تجسس و غیبت
تهمت و افترا
استهزا و تمسخر
دیدگاه قرآن درباره استهز
قرآن و نکوهش تمسخر انبی
برنامه تربیتیِ اسلام
ترش رویی و بی اعتنایی
کنترل حقوقی و اخلاقیِ هتک حیثیت
الف) حسد
ب) خودخواهی
مبارزه با عوامل تجاوز به حیثیت
عوامل و شرایط پیدایش حسد
دیدگاه قرآن
تأثیرهای اجتماعیِ حسد
درمان اساسی
فصل نهم:آداب معاشرت
مقدمه
الف) سلام کردن و انس گرفتن
قرآن و سلام
اهمیت سلام
ب) جواب سلام
ج) اجازه خواستن
د) غذاخوردن در خانه دیگران
هـ) جا دادن به تازه وارد در مجلس
و) شنیدن و تحمل سخن دیگران
ز) نجوا یا سخن درِ گوشی
دیدگاه قرآن درباره نجوا
نتیجه
رعایت آداب ویژه پیامبر
الف) پیشی نگرفتن
ب) شیوه سخن گفتن با پیغمبر
ج) مزاحم نشدن
فصل دهم:ارزشها و اخلاق اسلامی در مورد اموال
مقدمه
الف) روابط عادلانه و غیرعادلانه
تجاوز به اموال دیگران
حرمت تجاوز به اموال دیگران حکمی بدیهی است
حکم تجاوز مالی در قرآن
سرقت های پنهان
1. خوردن مال یتیم
2. کم فروشی
3. تدلیس و کلاهبرداری
4. معاملات غیر عقلایی
5. رشوه
6. ربا
ب) زیر مجموعه احسان
مصادیق احسان در قرآن
1. زکات
2. صدقه
3. قرض دادن به خدا
4.اطعام فقرا
5. زکات با تعبیرهایی دیگر
شیوه های ترغیب به انفاق
جلوگیری از خیر
نکوهش ثروت اندوزی
شرایط انفاق
به چه کسانی باید انفاق کرد؟
فصل یازدهم:ارزشهای اخلاقی در گفت و شنود
مقدمه
الف) اخلاق اسلامی در سخن گفتن
قرآن و سخن گفتن
1. صراحت
2. ملایمت
3. فروتنی و ادب
4. صداقت و راستگویی
مفهوم صداقت در قرآن
5. ارزش منفیِ دروغ گویی ومراتب آن
افترا به خداوند
نفاق
کتمان حق
امر به معروف و نهی از منکر
مراتب امر به معروف
حد و مرز امر به معروف
نهی از منکر و قیام علیه فساد
امر به معروف و اقتدار و آمریّت
آیا دروغ، همیشه مذموم است؟
1. تقیه
2. اصلاح ذات البین
سخنان بیهوده یا سرگرم کننده
ب) اخلاق اسلامی در سخن شنیدن
انواع سخن شنیدن
1. شنیدن سخن حق
2. شنیدن سخن باطل
3. اعتماد به گوینده در پذیرش سخن او
4. شنیدن برای پیرویِ احسن
رابطه حق و اهل حق
میانه روی در اعتماد
اعتماد به اکثریت
گوش دادن به لهو و لغو
مباحثه یا گفت و شنود چند طرفه
1. رفع ابهام از حق
2. ارشاد طرف مقابل
3. جدال و تعصب بیجا
فصل دوازدهم:اخلاق اسلامی در برابر رفتار غیر اخلاقی
مقدمه
ما و رفتار غیر اخلاقیِ پنهان
ما و تجاوز به حقوق دیگران
وظیفه ما در برابر متجاوزان به جامعه
دقت و مراقبت در امر به معروف
دفاع از حق خویش
نقش حکومت
اغماض یا احقاق حق؟
ارزش عفو و اغماض
ارزش های اخلاقی در دادخواهی
مقدمه:
رفتار حکّام و ارزش های اخلاقی
قرآن و قضاوت
عوامل انحراف و لغزش در قضاوت
ارزش در رفتار طرفین دعوا
ارزش در شهادت شاهدان
شهادت و حق الناس
فصل سیزدهم:اخلاق بین المللی
مقدمه
دسته بندیِ کفار
عدالت در ارتباط با غیر محارب
احسان به غیر محارب
تعادل در روابط با غیر حربی
رابطه مسلمانان با محاربان
حق دفاع از خویش
جهاد ابتدایی و نظام ارزشیِ معاصر
نقد و بررسی
دخالت در زندگیِ دیگران
اهداف و ویژگی های جهاد ابتدایی
شرایط ورود به جنگ
آداب و ارزش ها در حال جنگ
اخلاق در قرآن جلد سوم
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی
ارزش های اخلاقی در دادخواهی