تربیت
Tarbiat.Org

اخلاق در قرآن جلد سوم
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

ارزش احیای نفوس

قرآن، در مقابل ارزش منفیِ قتل نفس، ارزش مثبت احیای نفوس را قرار داده، می فرماید:
(مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْس اَوْ ِفَساد فِی اْلاَرْضِ فَکَاَنَّما قَتَلَ الْنَّاسَ جَمِیعاً وَ مَنْ اَحْیاها فَکَاَنَّما اَحْیا الْنّاسَ جَمِیعاً)**مائده/ 32.***.
هر کس شخص دیگری را، بدون آن که کسی را کشته باشد یا فسادی در زمین کرده باشد، بکشد، مثل آن است که همه مردم را کشته است و هر کس شخص دیگری را زنده کند، مثل آن است که همه مردم را زنده کرده باشد.
بدیهی است که معنای احیای نفوس وزنده کردن مردم، این نیست که انسان ها به کسی حیات و زندگی بخشند؛ زیرا این کاری است خدایی و انسان ها قادر به چنین کاری نیستند. پس منظور از احیای نفوس، ابقای حیات آن ها و جلوگیری از قتل و هلاکتشان خواهد بود.
بعضی از مفسران گفته اند: منظور از احیای نفوس در آیه مذکور، احیای معنویِ آن ها است؛ اما باید توجه داشت که صرف نظر از احیای معنوی، احیای ظاهری و مادی هم چون به شکل های مختلفی ممکن است انجام گیرد، می تواند مورد نظر باشد؛ مانند آن
﴿ صفحه 208﴾
که انسان کسی را که در دست دشمن گرفتار شده و جانش در خطر است، از دست دشمن برهاند و زندگیِ وی را از خطر و هدر رفتن نجات دهد. چنین کسی، در واقع، نفسی را که در معرض هلاکت بوده است، احیا کرده و وسیله ادامه حیاتش را فراهم آورده است. هم چنین مانند کسی که شخص دیگری را، که تحت تأثیر عوامل طبیعی در معرض مرگ قرار گرفته است، مثلا زیر آوارمانده یا در حال غرق شدن است، نجاتش دهد و او را از مرگ برهاند که در واقع، مانند این است که او را احیا کرده باشد.