(264) یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ لَا تُبْطِلُواْ صَدَقَتِکُمْ بِالْمَنِّ وَالْأَذَی کَالَّذِی یُنْفِقُ مَالَهُ رِئَآءَ النَّاسِ وَلَا یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْأَخِرِ فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَیْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَکَهُ صَلْداً لَا یَقْدِرُونَ عَلَی شَیْءٍ مِمَّا کَسَبُواْ وَاللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَفِرِینَ
ای کسانی که ایمان آوردهاید! بخششهای خود را با منّت وآزار باطل نسازید، همانند کسی که مال خود را برای خودنمایی به مردم، انفاق میکند و ایمان به خدا و روز رستاخیز ندارد. پس مثال او همچون مَثل قطعه سنگ صافی است که بر روی آن (قشر نازکی از) خاک باشد (و بذرهایی در آن افشانده شود) پس رگباری به آن رسد (و همه خاکها و بذرها را بشوید) و آن سنگ را صاف (و خالی از خاک و بذر) رها کند! (ریاکاران نیز) از دستاوردشان، هیچ بهرهای نمیبرند وخداوند گروه کافران را هدایت نمیکند.
نکتهها:
این آیه نیز تشبیهی را با خود دارد و نمایانگر باطن اشخاصی است که به قصد ریا و تظاهر انفاق میکنند. ظاهر عمل اینان همچون خاک، نرم ولی باطن آن چون سنگ، سفت است که قابلیّت نفوذ ندارد. به خاطر سفتی و سختی دلهای سنگینشان، از انفاق خود بهرهای نمیبرند.
پیامها:
1- منّت گذاری و آزار فقیر، پاداش انفاق و صدقات را از بین میبرد. (لا تبطلوا)
2- ریا، نشانه عدم ایمان واقعی به پروردگار وقیامت است. (ینفق ماله رئاء النّاس و لایؤمن باللّه)
3- انفاق مهم نیست، انگیزه و روحیّهی انفاق کننده مهم است. (رئاء الناس)
4- اعمال شخص منّت گذار، ریاکار وکافر، تباه است. کلمهی (فمثله) قابل تطبیق با هر سه گروه است.
5 - ریاکار، عاقبت رسوا میشود و حوادث، کاشف حقایق است. (فترکه صلداً)
6- ریاکار نه تنها از پاداش آخرت محروم است، بلکه رشد روحی را نیز کسب نکرده است. (لا یقدرون علی شییء)
7- منّتگذار وریاکار، در مدار کفر ومورد تهدید قرار میگیرد. (لایهدی القوم الکافرین)