(3) الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
(خدایی که) بخشنده و مهربان است.
نکتهها:
کلمه «رحمن» به معنای مبالغه و شدّت در رحمت و گستردگی آن است. از کاربرد دو صفت «رحمن» و «رحیم» در قرآن، استفاده میشود که رحمانیّت درباره همهی مخلوقات ورحیم بودن، مربوط به انسان وموجودات مکلّف است.
خداوند رحمت را برخود واجب کرده است، (کتب ربّکم علی نفسه الرّحمة)**انعام، 54. ***و رحمت او بر همه چیز سایه گسترده است، (و رحمتی وسعت کلّ شییء)**اعراف، 156. ***همچنین پیامبر و کتاب او مایه رحمتند، (رحمةً للعالمین)**انبیاء، 107.*** آفرینش وپرورش او براساس رحمت است و اگر عقوبت نیز میدهد از روی لطف است. بخشیدن گناهان و قبول توبهی بندگان و عیبپوشی از آنان و دادن فرصت برای جبران اشتباهات، همه مظاهر رحمت و مهربانی اوست.
پیامها:
1- تدبیر وتربیت الهی، همراه محبّت و رحمت است. (در کنار کلمه «ربّ»، کلمه «رحمن» آمده است.) (ربّ العالمین الرحمن الرحیم)
2- همچنان که تعلیم نیازمند رحم و مهربانی است، (الرّحمن علّم القرآن)**الرحمن، 1-2. ***تربیت و تزکیه نیز باید بر اساس رحم و مهربانی باشد. (ربّ العالمین الرّحمن الرّحیم)
3- رحمانیّت خداوند، دلیل بر ستایش اوست. (الحمدللَّه... الرّحمن الرّحیم)