(214) أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا یَأْتِکُمْ مَثَلُ الَّذِینَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِکُمْ مَسَّتْهُمُ الْبَأْسَآءُ وَالْضَّرَّآءُ وَزُلْزِلُوا حَتَّی یَقُولَ الْرَّسُولُ وَالَّذِینَ ءَامَنُواْ مَعَهُ مَتَی نَصْرُ اللَّهِ أَلَآ إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَرِیبٌ
آیا گمان کردید داخل بهشت میشوید وحال آنکه هنوز مانند آنچه بر پپشینیان شما گذشت به شما نرسیده است؟! آنان گرفتار تنگدستی و ناخوشی شده و چنان زیر و زبر شدند که پیامبر و افرادی که ایمان آورده و همراه او بودند، گفتند: یاری خدا چه وقت خواهد بود؟ آگاه باشید که یاری خداوند نزدیک است.
نکتهها:
«بأساء» سختیهایی است که از خارج به انسان تحمیل میشود، مثل جنگ و سرقت. و«ضرّاء» سختیهای درونی است، مانند بیماری، زخم وجراحت.
این آیه یادآور تحمل سختی از سوی مؤمنان گذشته و هشدار و تسلاّیی برای مسلمانان است. حوادث سخت، آزمایش الهی است و مشکلاتی همچون حوادث تلخِ مالی و جانی همه برای ساخته شدن انسانهاست.
هر بلایی را عطایی با وی است - هر کدورت را صفایی در پی است
زیر هر رنجی، گنجی معتبر - خار دیدی، چشم بگشا گل نگر
در روایتی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم میخوانیم: بهشت با سختیها پیچیده شده است.**«انّ الجنّة حفّت بالمکاره و انّ النّار حفّت بالشهوات». تفسیر کاشف، ج1، ص9.31*** و در روایت دیگری آمده: برای مؤمنان گرفتار در دنیا، چنان پاداشی است که دیگران میگویند: ای کاش این سختیها با سختی بیشتری برای ما بود.**تفسیر منهجالصادقین، ج1، ص552. ***آری، مشکلات، عامل رشد و قرب و راه ورود به بهشت است.
نابرده رنج، گنج میسّر نمیشود - مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد
تأخیر استجابت دعا، مایهی تردید نشود. خداوند بارها وعده داده است که (انّهم لهم المنصورون)**صافات، 172.*** انبیا و بندگان ما حتماً یاری میشوند. و (کتباللّه لاغلبنّ انا ورسلی)**مجادله، 21.*** خداوند نوشته است که من و فرستادگانم پیروز هستیم. به هر حال خداوند وعدهی پیروزی داده و ممکن است به دلائلی این وعدهها به تأخیر بیافتد، لکن این تأخیر نباید سبب تردید شود.
پیامها:
1- انتظار بهشت رفتن، تنها بخاطر ایمان داشتن و بدون سختی کشیدن، انتظار نادرستی است. (ام حسبتم ان تدخلوا الجنّة...)
2- در سنّتهای الهی، هیچ تغییری نیست. همه ملّتها و امتّها و افراد باید از کوران آزمایش بگذرند. (ولمّا یأتکم مثل الّذین خلَوا)
3- توجّه به مشکلات دیگران، عامل تسکین است. از تاریخ، عبرت و الگو بگیریم. (مستهم البأساء والضرّاء)
4- آماده باشیم، آزمایشات الهی به قدری سخت است که بعضی مواقع انبیا را نیز مضطرب میکند. (یقول الرسول والذین آمنوا معه متی نصر اللَّه)
5 - در سختیها، انبیا از مردم جدا نبودند. (یقول الرسول و الذین آمنوا معه)
6- یکی از شروط استجابتِ دعا، اضطرار و قطع امید از غیر خداست. (متی نصراللَّه... انّ نصر اللّه قریب)
7- آرامبخشِ همهی مشکلات، یاد نصرت خداوند است. (الا انّ نصر اللّه قریب)
8 - مقاومت، زمینهی دریافت نصرت الهی است. (مسّتهم... انّ نصر اللّه قریب)