(236) لَا جُنَاحَ عَلَیْکُمْ إِنْ طَلَّقْتُمُ الْنِّسَآءَ ماَ لمْ تَمَسُّوهُنَّ أَوْ تَفْرِضُواْ لَهُنَّ فَرِیضَةً وَمَتِّعُوهُنَّ عَلَی الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَعَلَی الْمُقْتِرِ قَدَرُهُ مَتَعَاً بِالْمَعْرُوفِ حَقّاً عَلَی الْمُحْسِنِینَ
اگر زنان را قبل از آمیزش جنسی و یا تعیین مهر طلاق دهید، گناهی بر شما نیست، ولی آنها را (با هدیهای مناسب) بهرهمند سازید. آن کس که توانایی دارد، به اندازه توانش و آن کس که تنگدست است به اندازهی وسعش، هدیهای شایسته (که مناسب حالِ دهنده و گیرنده باشد.) این کار برای نیکوکاران سزاوار است.
نکتهها:
برخی گمان میکردند، طلاق قبل از عمل زناشویی و یا قبل از تعیین مهریه، صحیح نیست. این آیه ضمن اصلاح این تفکّر، مورد هدیه را نیز یادآوری میکند.
پیامها:
1- حتّی طلاق دادن باید در فضای خیرخواهی و نیکی باشد. (ان طلّقتم... متعوهنّ... بالمعروف حقّاً علی المحسنین)
2- عفت کلام، یک ارزش است. به جای تصریح به مسائل زناشویی، خداوند میفرماید: (ما لم تمسّوهنّ)
3- تعیین و پرداخت مهریه، بر مرد واجب است. (تفرضوا لهنّ فریضة)
4- تلخی طلاق را با هدیهای مناسب جبران نمائید. هرچند آمیزش جنسی صورت نگرفته است، ولی طلاق یک نوع فشار روحی برای زن محسوب میشود که با احسان و هدیهای شایسته باید جبران شود. (متّعوهنّ)
5 - عقد ازدواج، قداست و احترام دارد. با اینکه آمیزشی صورت نگرفته است، لکن اجرای صیغهی عقد، به زن حقّ میدهد تا به هنگام جدایی هدیهای مناسب دریافت نماید. (متّعوهنّ)
6- حفظ انصاف و عدالت از سوی مرد و زن، مورد نظر است. همانگونه که سرشکستگی زن باید با هدیهای مناسب جبران شود، مرد نیز نباید به خاطر هدیه، تحت فشار قرار گیرد و هر کس باید به مقدار تواناییاش اقدام کند. (علی الموسع قدره و علی المقتر قدره)
7- تکلیف مرد در برابر خانواده، به قدر توان او میباشد. (علی الموسع قدره و علی المقتر قدره)
8 - احترام به شئون اجتماعی همسر، لازم است. کلمه «معروف» یعنی در هدیه دادن باید مسائل عرفی و اجتماعی را مراعات نمود. (متاعا بالمعروف)
9- از افراط و تفریط در امور زندگی دوری کنید. (بالمعروف)
10- هدیه به همسر، از نشانههای نیکوکاران است. (متاعا بالمعروف حقّا علی المحسنین)
11- هدیهی جنسی، بهتر از پول نقد است. کلمه «متاع» به جای درهم و دینار، نشانهی آن است که هدیه جنس باشد. (متاعا بالمعروف)
12- هدیهای که شوهر به همسر میدهد، تحمیلبار و باج و صدقه نپندارد، یک نوع حقّ زن بر مرد است. (حقّاً علی المحسنین)
13- اخلاق، پشتوانه احکام الهی است. (حقّاً علی المحسنین)