یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ إِذَا لَقِیتُمُ الَّذِینَ کَفَرُواْ زَحْفاً فَلَا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبَارَ
ای کسانی که ایمان آوردهاید! هرگاه با (لشگرکشی و) انبوه کافران برخورد کردید، به آنان پشت نکنید و مگریزید.
نکته ها
«زَحف»، به معنای غلتیدن و کشیدن روی زمین است، به لشکرکشی و حرکت یک لشکر انبوه هم از این جهت که از دور چنین به نظر میرسد که روی زمین میغلتند و پیش میآیند، زحف گفته میشود.
امام رضا علیه السلام فرمود: فرار از جهاد، موجب وهن دین، استخفاف رهبر حقّ، جرأت یافتن دشمن و محو مذهب است. **تفسیر نورالثقلین***
در شمار فضائل حضرت علی علیه السلام آمده است که وی در تمام عمرش، حتّی یک بار هم از جبهه و جنگ فرار نکرد. ** تفاسیرنمونه ونورالثقلین*** و آن حضرت فرمودند: پسندیدهترین مرگ، شهادت است، سوگند به آن کسی که جان فرزند ابیطالب بهدست اوست، برای من کشته شدن با هزار ضربهی شمشیر، راحتتر و آسانتر از مرگ در بستر است. **نهج البلاغه، خطبه 121***
پیام ها
1- خداوند از مؤمنان انتظار ویژهای دارد. «یا ایّها الّذین آمنوا...»
2- تعداد زیاد دشمن، مجوّز فرار از جبهه نمیشود. «اذا لقیتم... زحفاً فلا تولّوهم»
3- در هنگام نبرد، فرار از جنگ جایز نیست. «اذا لقیتم... فلا تولّوهم»
(البتّه فرار، آنگاه ممنوع است که دو گروه، با آمادگی به مقابله هم آیند، ولی اگر دشمن مسلّح شبیخون زد و مسلمانان بدون آمادگی بودند، عقبنشینی برای افراد دستخالی مانعی ندارد. **تفسیر فرقان***)
4- جنگهای اسلامی، مکتبی است، نه استعماری و از روی هوا و هوس و امثال آن. «الّذین آمنوا... الّذین کفروا»