وَکَم مِّن قَرْیَةٍ أَهْلَکْنَهَا فَجَآءَهَا بَأْسُنَا بَیَتاً أَوْ هُمْ قَآئِلُونَ
فَمَا کَانَ دَعْوَیهُمْ إِذْ جَآءَهُم بَأْسُنَآ إِلَّآ أَن قَالُواْ إِنَّا کُنَّا ظَلِمِینَ
چه بسیار آبادیهایی که ما اهل آنجا را (به خاطر فساد و کفرشان) نابود کردیم. پس قهر ما به هنگام شب یا روز، هنگامی که به استراحت پرداخته بودند، به سراغشان آمد.
پس آن هنگام که قهر ما سراغشان آمد، سخن و اعتراضی نداشتند، جز آنکه گفتند: ما قطعاً ستمکار بودیم.
نکته ها
«قَریة»، به معنای روستا نیست، بلکه مرکز اجتماع مردم است، چه شهر، چه روستا.
«بیات»، شب هنگام و شبانه است، و «قائلون» از «قیلولة»، به معنای خواب یا استراحت نیمروز است. «اقاله» به معنای پس گرفتن جنس فروخته شده از همین باب است، چون خریدار، از نگرانی معامله راحت میشود.
هر ستمگری، روزی در مواجهه با قهر خدا به اشتباه خود اعتراف میکند، «انّا کنّا ظالمین» ولی این اعترافات ثمری ندارد. چنانکه در آیهی دیگر میخوانیم: هنگامی که عذاب ما را دیدند، گفتند: به خدای یگانه ایمان آوردیم و به آنچه شرکورزیدیم، کافر شدیم، امّا ایمان به هنگام عذاب سودی برای آنان نداشت. «فلمّا رأوا بأسنا قالوا آمنّا باللّه و کفرنا بما کنّا مشرکین فلم یک ینفعهم ایمانهم لمّا رأوا بأسنا...» **مؤمن، 84 تا 85***
پیام ها
1- مناطقی که با قهر الهی نابود شده، بسیار است. «وکم»
2- از تجربیّات تلخ دیگران، عبرت بگیریم. «وکم من قریة اهلکناها»
3- قرآن با بیان هلاکت قریهها به جای هلاکت مردم، عظمت عذاب را بیان میکند. «و کم من قریة اهلکناها»
4- کیفرهای الهی مخصوص قیامت نیست، ممکن است در دنیا هم نمونههایی از آن را ببینیم. «و کم من قریة أهلکناها»
5 - هر کس غیر خدا را سرپرست گرفت، منتظر قهر الهی باشد. «ولا تتّبعوا من دونه اولیاء... و کم من قریة اهلکناها»
6- از سنّتهای الهی، نابود کردن امّتها به خاطر نافرمانی و تبعیّت از دیگران است. «و لا تتّبعوا من دونه اولیاء... وکم من قریة اهلکناها»
7- ارادهی خداوند، همه چیز را دگرگون میکند. «اهلکناها»
8 - قهر الهی، گاهی ناگهانی است و روز و ساعت مشخّص و فرصتی برای فکر و چارهجویی ندارد. «بیاتاً أو هم قائلون»
9- عذاب به هنگام استراحت، غافلگیرانه وتلختر است. «بیاتاً أو هم قائلون»
10- بسیاری از شعارها در زمان رفاه است، هنگام خطر، کسی حرفی برای گفتن ندارد. «فما کان دعواهم...»
11- حوادث و خطرها، غرور را میشکند و پردههای غفلت را کنار زده و وجدانها را بیدار میسازد. «الاّ أن قالوا انّا کنّا ظالمین»
12- اگر امروز با اختیار خضوع نکردید، روزی به اجبار کرنش خواهید کرد. «قالوا انّا کنّا ظالمین»
13- سراغ غیر خدا رفتن و عدم پیروی از انبیا (که در دو آیهی قبل بود)، ظلم است. «کنّا ظالمین»