قَالَ فَاهْبِطْ مِنْهَا فَمَا یَکُونُ لَکَ أَن تَتَکَبَّرَ فِیهَا فَاخْرُجْ إِنَّکَ مِنَ الصَّغِرِینَ
(خداوند به شیطان) فرمود: از این (جایگاه) فرودآی! تو را نرسد که در آن جایگاه تکبّر کنی، پس بیرون شو که قطعاً تو از خوار شدگانی.
نکته ها
حضرت علی علیه السلام فرمودند: از سرنوشت ابلیس عبرت بگیرید که با سابقهی شش هزار سال عبادت که معلوم نیست سالهای دنیوی (365 روز) بوده یا سالهای اخروی (که یکروزش برابر پنجاه هزار سال دنیوی است)، چگونه با یک لحظه تکبّر و فخرفروشی سقوط کرد. ** نهج البلاغه، خطبه 192***
رسول اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند: در قیامت، متکبّرین در خوارترین صورت محشور شده و زیر پای اهلمحشر لگدمال میشوند. ** تفسیر مراغی*** در روایت دیگری حضرت فرمود: هرکس تواضع و فروتنی کند، خداوند او را بالا برد و هرکس تکبّر و گردنکشی کند خداوند او را خوار و پست گرداند. **محجّةالبیضاء، ج6، ص215*** همچنین در روایت آمده است: ریشهی کفر سه چیز است: حرص، حسد و تکبّر. **کافی، ج2، باب اصول الکفر***
پیام ها
1- تکبّر، نه تنها برای افراد عادّی خطرناک است، بلکه برای آنان که مقام عالی دارند و همنشین فرشتگان در ملأ اعلی هستند و سالها و قرنها سابقهی عبادت داشته باشند نیز خطر دارد. «فاهبط، فاخرج»
2- نه علم و شناخت شیطان به خدا، نجاتبخش است و نه عبادتهای طولانی او، بلکه راه نجات، تسلیم خدا بودن است. «تتکبّر فیها فاخرج»
3- تکبّر، سبب حبط و نابودی عمل میشود. «فاهبط... فاخرج»
4- گاهی یک لحظه تکبّر، سبب سقوط دائمی است. «تتکبّر فیها فاخرج»
5 - نتیجهی تکبّر و خودبزرگبینی، کوچکی و خواری است. آری، نتیجهی شعار «من بهترم»، «أنا خیر»، شنیدن جوابِ «فاخرج انّک من الصاغرین» است.