یُجَدِلُونَکَ فِی الْحَقِّ بَعْدَ مَا تَبَیَّنَ کَأَنَّمَا یُسَاقُونَ إِلَی الْمَوْتِ وَ هُمْ یَنظُرُونَ
آنان دربارهی حقّ (بودنِ جنگ بدر)، پس از آنکه روشن شده بود، با تو مجادله میکنند. (چنان ترسیدهاند که) گویی به سوی مرگ رانده میشوند و (نابودی خود را) مینگرند.
نکته ها
جدال گروهی از مسلمانان با پیامبر صلی الله علیه وآله، در مسیر جنگ بدر، بر سر این بود که امکانات و نفرات کافی ندارند و تنها برای تصاحب اموال تجّار قریش خارج شدهاند، نه برای جنگ با لشکر قریش و با اینکه این واقعیّت را میدانستند که فرمان خداوند است، ولی از اعتراض خود دستبردار نبودند؛ البتّه بعضی هم مانند مقداد میگفتند: ما مثل اصحاب موسی علیه السلام نمینشینیم که بگوییم شما بروید بجنگید، بلکه اهل جنگیم و هر چه فرمان دهی میپذیریم. ولی بعضی از روی ترس و اینکه آمادگی جنگ ندارند، با رسول خدا صلی الله علیه وآله مجادله میکردند و حرکت به سوی جهاد و جنگ بدر را به منزلهی حرکت به سوی مرگ میپنداشتند. ولی حوادث پس از آن وپیروزی در جنگ نشان داد که آنان اشتباه میکردهاند.
جدال و گفتگویی که برای انکار حقّ باشد مطرود است و آن اقسامی دارد:
الف: گاهی پس از روشن شدن حقّ است. «یجادلونک فی الحقّ بعد ما تبیّن»
ب: گاهی از روی علم و آگاهی نیست. «فلم تحاجّون فیما لیس لکم به علم» **آلعمران، 66***
ج: گاهی برای از بین بردن حقّ است. «و یجادل الّذین کفروا بالباطل لیدحضوا به الحقّ» **کهف، 56***
البتّه گاهی بحث و مجادله برای تصدیق حقّ است که باید به نیکوترین شکل صورت بگیرد و نیکوترین آنها، بهترین است. «و جادلهم بالّتی هی احسن» **نحل، 125***
پیام ها
1- همهی یاران پیامبر صلی الله علیه وآله، مطیع امر آن حضرت نبودند. «یجادلونک»
2- افراد تنپرور و ترسو، برای گریز از فرمان حقّ و جهاد، همیشه دست به جدال و توجیه زده و بهانهجویی میکنند. «یجادلونک فی الحقّ»
3- اگر روحیّهها و انگیزهها سالم نباشد، دانستن حقّ به تنهایی کارساز نیست. «بعد ما تبیّن»
4- گاهی انسان چنان سقوط میکند که با شناخت حقّ و فرمان حقّ، باز مخالفت میکند. «یجادلونک فی الحقّ بعد ما تبیّن»
5 - حرکت سربازان ضعیف الایمان و بیروحیه به سوی نبرد، بسیار دشوار و همراه با ترس و دلهرهی فراوان است. «یُساقون الی الموت»