تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 4(سوره های اعراف و انفال)
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره انفال آیه 49

إِذْ یَقُولُ الْمُنَفِقُونَ وَالَّذِینَ فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٌ غَرَّ هَؤُلَآءِ دِینُهُمْ وَ مَن یَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ
(به یادآور) زمانی که منافقان و بیماردلان می‏گفتند: آنان (مسلمانان را) دینشان مغرورشان کرده است، (که بی‏ترس حمله می‏کنند. غافل از آنکه مسلمین بر خدا توکّل نموده‏اند.) وکسی که بر خدا توکّل کند، پس (بداند) قطعاً خداوند شکست‏ناپذیر حکیم است.
نکته ها
منافقان و افراد ضعیف‏الایمان و بی‏اعتقاد به نصرت الهی، تصوّر نمی‏کردند مسلمانان با جمعیّت و سلاح اندک پیروز شوند و آنان را فریب‏خورده می‏پنداشتند.
ممکن است مراد از منافقان، برخی مسلمانان مدینه باشند، و مراد از «و الّذین فی قلوبهم مرض»، افراد ضعیف‏الایمان مکّه. **تفسیر کبیرفخررازی‏*** و ممکن است منافقان، آنانی باشند که در مدینه، به ظاهر ادّعای مسلمانی داشتند و یا آنان که در مکّه مسلمان شدند، ولی از حمایت پیامبر و هجرت با مسلمین، سرباز زدند.

پیام ها
1- کسانی که روحیه ناسالم دارند، با منافقان همصدا می‏شوند. «اذ یقول المنافقون والّذین فی قلوبهم مرض»
2- منافقان، مسلمانان را فریب‏خورده و مغرور می‏پندارند. (و می‏گویند: مگر می‏توان با «اللّه اکبر» و با دست خالی به جنگ سلاح رفت؟! مگر می‏شود...) «غرّ هؤلاء دینهم»
3- گرایش‏ها ودیدگاه‏ها، در نوع برداشت انسان تأثیرگذار است. از یک عمل، چند برداشت می‏شود؛ یکی توکّل می‏پندارد و دیگری فریب‏خوردگی وغرور. «اذ یقول المنافقون و الّذین فی قلوبهم مرض غرّ هؤلاء... و من یتوکّل»
4- توکّل بر خدا، از حساب غرور، جداست. «ومن یتوکّل...» (توکّل بر خداوند در جنگ بدر، عامل پیروزی شد)
5 - باید بر قدرتی توکّل و اعتماد کرد که شکست ناپذیر است و تمام کارهایش حکیمانه باشد. «عزیز حکیم» (قدرت خداوند، همراه با عزّت وحکمت است)