وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُواْ بِهَا فِی ظُلُمَتِ الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ قَدْ فَصَّلْنَا الْأَیَتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ
و اوست کسی که ستارگان را برای شما قرار داد تا در تاریکیهای خشکی و دریا، به وسیله آنها راه را یابید. قطعاً ما نشانهها را برای قومی که آگاه و دانایند به تفصیل روشن ساختیم.
نکته ها
علم هیئت، از قدیمیترین علوم بشری است و انسان از ستارگان در سفرهای صحرایی و دریایی بهره میبرده است. این وسیله ابزاری مطمئن، همیشگی، دست نخورده، طبیعی، عمومی و بی هزینه است.
اسلام به مظاهر طبیعت، توجّه خاصّی دارد. نام برخی سورهها از اشیای طبیعی است. عبادات اسلامی نیز با طبیعیات گره خورده است، همچون: وقت شناسی، قبله شناسی، خسوف و کسوف و نماز آیات، اوّل ماه و هلال. اینها سبب آشنایی مسلمانان با علم هیئت و ایجاد رصدخانههایی در بغداد، دمشق، قاهره، مراغه و اندلس و نگارش کتابهایی در این زمینه به دست مسلمانان شد.
خداوند برای سفرهای دریایی و صحرایی که در عمر انسانها به ندرت پیش میآید، خداوند راهنما قرار داده است، آیا میتوان پذیرفت که برای حرکت دائمی انسانها و گم نشدنشان در مسیر حق، راهنما قرار نداده باشد؟ و این بیانگر لزوم رسالت و امامت برای هدایت بشر میباشد.
در احادیث مراد از ستارگان هدایتکننده، رهبران معصوم و اولیای خدا بیان شده است. **تفسیر کنزالدقائق.***
پیام ها
1- ستارگان، مخلوق خدا و وسیلهی راهیابیاند، (نه آنگونه که برخی پنداشتند خالق و مدبّرند). «جعل لکمالنّجوم لتهتدوا بها»
2- نظام ستارگانِ آسمان چنان دقیق است که میتوان راههای زمینی را با آن پیدا کرد. «لتهتدوا بها»
3- شناخت وزن و حجم و میزان فاصله و سرعت حرکت و مدار ستارگان و کلاً علم ستارهشناسی و نجوم، به تنهایی انسان را به خدا نمیرساند، باید انسان اراده کند و بخواهد که از این راه، خدا را بشناسد. «لقوم یعلمون»
(آری، تنها نگاه به آیینه برای اصلاح سر وصورت کافی نیست، بلکه اراده و تصمیم و اقدام برای اصلاح نیز لازم است، چه بسیارند آیینه فروشانی که دائماً به آیینه نگاه میکنند، ولی حتّی یقهی خود را صاف نمیکنند.)