قلْ مَن یُنَجِّیکُم مِن ظُلُمَتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعاً وَخُفْیَةً لَئِنْ أَنْجَنَا مِنْ هَذِهِ لَنَکُونَنَّ مِنَ الشَّکِرِینَ
قُلِ اللَّهُ یُنَجِّیکُم مِنْهَا وَمِن کُلِّ کَرْبٍ ثُمَّ أَنتُمْ تُشْرِکُونَ
بگو: چه کسی شمارا از تاریکیهای خشکی و دریا (به هنگام درماندگی) نجات میدهد؟ وقتی که او را آشکارا و پنهان میخوانید (و میگویید:) اگر خداوند از این ظلمت ما را رهایی دهد، از شکرگزاران خواهیم بود.
بگو: خداوند شما را از این ظلمتها و از هر ناگواری دیگر نجات میدهد، باز شما (به جای سپاس)، شرک میورزید.
نکته ها
کلمهی «تَضرُّع» به معنای دعای آشکار و کلمهی «خُفیة» به معنای دعای پنهان است.
پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله فرمودند: بهترین دعا، دعای با صدای آهسته و خُفیه است و از جمعی که با صدای بلند دعا میخواندند، انتقاد کرد و فرمود: خداوند شنوا و نزدیک است. **تفسیر نورالثقلین.***
در آیه 12 سورهی یونس نیز آمده است: انسان هنگام خطر، به یاد خدا میافتد و او را میخواند، امّا «فلمّا کشفنا عنه ضرّه مَرّ کأن لم یَدْعُنا الی ضُرٍّ مَسَّه» همین که مشکلش حل شد، سرش را پایین انداخته و میرود، گویا ما را اصلاً صدا نزده است.
شداید برای انسان، چهار حالت به وجود میآورد: احساس نیاز، تضرّع، اخلاص و التزام به شکرگزاری. آری، شداید و سختیها و قطع شدن اسباب مادّی، روح خداجویی را شکوفا میکند و انسان در مشکلات، دست خدا را میبیند.
پیام ها
1- یکی از شیوههای تبلیغ و موعظه، سؤال از وجدان مردم است. «مَن یُنَجّیکم»
2- یادآوری و توجّهدادن انسان به خلوص او در دعا به هنگام شداید، از بهترین روشهای خداشناسی است. «تدعونه تضرّعاً و خفیة»
3- انسان در سختیها و شداید، دست از کفر و شرک برداشته و موحّد میشود. «تدعونه تضرّعاً و خفیة»
4- برای هر کس، مشکل خودش، بزرگترین مشکل است. «أنجانا مِن هذه»
5 - انسان به تعهّدات خود در برابر خدا بیوفاست. «ثمّ أنتم تشرکون»
6- بدترین نوع ناسپاسی، شرک است. «لنکوننّ من الشاکرین... ثمّ انتم تشرکون»
7- راحتّی و احساس رهایی وبینیازی، زمینهی غفلت از خدا و شرک به اوست. «قل اللَّه ینجّیکم منها و من کلّ کرب ثمّ انتم تُشرکون»