قُلْ أَرَءَیْتَکُمْ إِنْ أَتَکُمْ عَذَابُ اللَّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ یُهْلَکُ إِلَّا الْقَوْمُ الظَّلِمُونَ
بگو: چه خواهید کرد اگر عذاب خداوند، به طور پنهان و ناگهانی یا آشکارا به سراغ شما آید، آیا جز گروه ستمگران هلاک خواهند شد؟
نکته ها
شاید مراد از «بغتة» به هنگام خواب در شب و مراد از «جهرة» به هنگام کار در روز باشد. مثل آیهی «أتاها أمرنا لیلاً أونهاراً» ** یونس، 24 ؛ تفسیر روحالمعانی.*** ، شاید مراد از «بغتة»، عذابهای بیمقدّمه باشد و مقصوداز «جهرة»، عذابهایی که آثارش از روز اوّل آشکار شود، مثل ابرهای خطرناک که بر سر قوم عاد فرود آمد. چنانکه در جای دیگر میخوانیم: «قالوا هذا عارض ممطرنا بل هو ما استعجلتم به ریح فیها عذاب ألیم» **احقاف، 24 ؛ تفسیر اطیبالبیان.***
سؤال: این آیه میگوید: تنها ظالمین از عذاب الهی هلاک میشوند، در آیهای دیگر «و اتّقوا فتنة لا تصیبنّ الّذین ظلموا منکم خاصّة» **انفال، 25.*** فراگیری فتنه و شعلههای عذاب نسبت به همه بیان شده و هشدار داده شده است، چگونه مفهوم این دو آیه قابل جمع است؟
پاسخ: در تفسیر کبیر فخررازی و مجمعالبیان آمده است: هر فتنهای هلاک نیست. در حوادث تلخ، آنچه به ظالمان میرسد هلاکت و قهر است، و آنچه به مؤمنان میرسد، آزمایش و رشد است.
پیام ها
1- پیامبر برای بیداری وجدانها، مأمور به سؤال وپرسش از آنان است. «قل أرایتکم»
2- از سرکشی خود و مهلت الهی مغرور نشوید، شاید عذاب خدا ناگهانی فرارسد. «بغتة»
3- وقتی عذاب خدا آید، هلاکت قطعی است، نه خودشان و نه دیگران قدرت دفاع ندارند. «عذاب اللَّه - یهلک»
4- کیفرهای الهی، به خاطر ظلم مردم و عادلانه است. «یهلک... الظالمون»
5 - اعراض از دعوت انبیا، ظلم است. «هم یصدفون - الظالمون»