قُلْ أَنَدْعُواْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَنْفَعُنَا وَلَا یَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلَی أَعْقَابِنَا بَعْدَ إِذْ هَدَینَا اللَّهُ کَالَّذِی اسْتَهْوَتْهُ الشَّیَطِینُ فِی الْأَرْضِ حَیْرَانَ لَهُ أَصْحَبٌ یَدْعُونَهُ إِلَی الْهُدَی ائْتِنَا قُلْ إِنَّ هُدَی اللَّهِ هُوَ الْهُدَی وَأُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَلَمِینَ
وَأَنْ أَقِیمُواْ الصَّلَوةَ وَاتَّقُوهُ وَهُوَ الَّذِی إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ
بگو: آیا غیر خداوند، چیزی را بخوانیم که سود و زیانی برای ما ندارد و پس از آنکه خداوند هدایتمان کرد، به عقب باز گشته (و کافر) شویم؟ همچون کسی که شیاطین او را در زمین از راه به در بردهاند و سرگردان مانده است در حالی که برای او یارانی (دلسوز) است که او را به هدایت دعوت کرده (و میگویند:) نزد ما بیا (و حقّ را بپذیر ولی او گوشش بدهکار نیست). بگو هدایتی که از سوی خدا باشد هدایت واقعی است و ما مأموریم که برای خدای جهانیان تسلیم باشیم.
و (به ما امر شده که) نماز برپا دارید و از خداوند پروا کنید، و اوست آنکه همگان نزدش محشور میشوید.
نکته ها
در آیهی 72، از میان همهی وظایف به «نماز»، و از میان همهی عقائد به «معاد» اشاره شده است و این اهمیّت آنها را میرساند.
در یکتاپرستی، آرامش وتمرکز است، ولی در شرک وچندتاپرستی، گیجی وتحیّر. «ءأرباب متفرّقون خیر أم اللّه الواحد القهّار» **یوسف، 39.*** آیا چند ارباب گوناگون بهتر است یا یک خدای قهّار؟ خداوند هم یکی است: «قل هو اللّه احد» و هم زود راضی میشود «یا سریع الرّضا»، ولی غیر خدا هم زیادند و هم هر کدام توقّعات گوناگونی دارند و زود راضی نمیشوند.
پیام ها
1- با سؤال وجدانها را تحریک کنید. «قل أندعوا من دون اللَّه»
2- شرک، غیر منطقی است، چون انگیزهی پرستش، کسب سود یا دفع ضرر است و بتها قادر به هیچ نفع وضرر رساندن نیستند. «لاینفعنا و لایضرّنا»
3- از غریزهی منفعتخواهی مردم، در راه تبلیغ و تربیت آنان استفاده کنیم. «لاینفعنا و لایضرّنا»
4- شرک، نوعی عقبگرد و ارتجاع اعتقادی است. «نردّ علی اعقابنا»
5 - شرک، مایهی سرگردانی و تحیّر است. «حیران»
6- در برابر انحرافات، باید موضعگیری صریح و مکرّر داشت. «قل أندعوا... قل اِنّ هُدَی اللَّه ...»
7- تسلیم خدا شدن، مایهی رشد خودماست. «لنُسلِمَ لربّ العالمین»
8 - نماز، همراه تقوی کارساز است. «اقیموا الصلوة واتّقوه»
9- ایمان به معاد ورستاخیز، عامل پیدایش تقوی در انسان است. «واتّقوه و هو الّذی الیه تحشرون»