قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَی أَن یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذَاباً مِن فَوْقِکُمْ أَ وْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً وَیُذِیقَ بَعْضَکُم بَأْسَ بَعْضٍ انظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ الْأَیَتِ لَعَلَّهُمْ یَفْقَهُونَ
وَکَذَّبَ بِهِ قَوْمُکَ وَهُوَ الْحَقُّ قُل لَسْتُ عَلَیْکُمْ بِوَکِیلٍ
بگو: او تواناست که از بالای سرتان یا از زیر پایتان عذابی بر شما بفرستد یا شما را به صورت گروههای گوناگون با هم درگیر کند، و طعم تلخ جنگ و خونریزی را توسط یکدیگر به شما بچشاند. بنگر که چگونه آیات را گونهگون بازگو میکنیم، باشد که بفهمند.
و قوم تو این قرآن را تکذیب کردند، با آنکه سخن حقّی است، بگو: من وکیل و عهدهدار ایمان آوردن شما نیستم.
نکته ها
«لَبْس» به معنای آمیختن، و «شِیَع» جمع «شیعه»، به معنای گروه است.
در آیهی قبل، قدرت نجاتبخش الهی مطرح شد، اینجا قدرت قهر و عذاب او.
امام باقر علیه السلام فرمودند: مراد از عذاب آسمانی، دود و صیحه و مراد از عذاب زمینی، فرورفتن در آن و مراد از «یَلبِسَکم شِیَعا»، تفرقه در دین و بدگویی و کشتن یکدیگر است. ** تفسیر نورالثقلین.*** شاید آن حضرت در مقام بیان بعضی از نمونهها بودهاند نه تمام مصادیق، زیرا مثلا عذاب فوق شامل فشار طاغوتها که حاکم بر مردمند و عذاب تحت شامل قهری بدنبال نافرمانی مردم از رهبر حقّ که از مردم و در مردم و هم سطح آنان است نیز میشود.
تعابیر گوناگونی در قرآن خطاب به پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله، این مضمون را بیان میکند که پیامبر مسئولِ ابلاغ دین خداست، نه اجبار مردم به ایمان آوردن. از جمله: «ما جعلناک علیهم حفیظا» **انعام، 107.*** ، «لستَ علیهم بمصیطر» **غاشیه، 22.*** ، «ما أنت علیهم بجبّار» ** ق ، 45.*** ، «ما علی الرّسول الاّ البَلاغ» ** مائده، 99.*** ، «أفانتَ تکره النّاس» ** یونس، 99.*** ، «لااکراه فیالدّین» ** بقره، 256.*** ، «اِن أنت الاّ نذیر» **فاطر، 23.*** و «قل لستُ علیکم بوکیل».
پیام ها
1- یکی از وظایف پیامبر، یادآوری قدرت بیمانند خداوند است. «قل هو القادر»
2- شرک، زمینهساز دریافت انواع عذابهاست. «ثم انتم تشرکون قل هو القادر...»
3- خداوند، هم نجاتبخش است، هم عذابگر، آنکه آگاهانه سراغ غیر خدا میرود، باید منتظر عذاب باشد. «قل هوالقادر علی أن یبعث ...»
4- تفرقه و تشتّت، از عذابهای الهی و در کنار عذاب آسمانی و زمینی مطرح شده است. «یلبسکم شیعاً»
5 - گاهی مردم، به وسیلهی مردم و با دست یکدیگر عذاب و تنبیه میشوند. «یذیق بعضکم بأس بعض»
6- مبلّغان دینی باید از روشهای گوناگون برای ارشاد مردم بهرهگیرند. «اُنظر کیف نصرّف الآیات»
7- اگر مفهومی را در قالبهای متنوّع ارائه دادیم، به تأثیرات بیشتری امیدوار باشیم. «نُصرّف الآیات لعلّهم یفقهون»
8 - چون راه شما حقّ است، از تکذیب مردم نگران نباشید. «و هو الحقّ»
9- تو مسئول وظیفه هستی، ضامن نتیجه نیستی. «لستَ علیکم بوکیل»