یَهْدِی بِهِ اللَّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضْوَ نَهُ سُبُلَ السَّلَمِ وَیُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَتِ إِلَی النُّورِ بِإِذْنِهِ وَیَهْدِیِهمْ إِلَی صِرَ طٍ مُّسْتَقِیمٍ
خداوند به وسیلهی آن (کتاب) کسانی را که بدنبال رضای الهیاند، به راههای امن و عافیت هدایت میکند، و آنان را با خواست خود از تاریکیها به روشنایی درمیآورد، و به راه راست هدایت میکند.
نکته ها
هدایت دارای مراتبی است: یک مرحله، هدایت عمومی برای همه انسانهاست، خواه پیروی کنند یا نکنند ونوع دیگر مخصوص کسانی است که هدایت عمومی را پذیرفته باشند. این آیه نوع دوّم را بیان میکند.
سلام، یکی از نامهای خداست، «السّلام المؤمن المهیمن...» **حشر، 23.*** و یکی از نامهای بهشت هم «دارالسّلام» **انعام، 127.*** است. پس راههای سلام، یعنی راه خدا و بهشت که رسیدن به آن دو از «سُبل السلام» و صراط مستقیم میگذرد.
«سُبل السّلام»، شامل راههای سلامت فرد و جامعه، خانواده و نسل، فکر، روح و ناموس و... میشود.
مصداق روشن پیروان رضوان خدا در «مَن اتّبع رضوانه»، پویندگان خط «غدیر خم»اند، چون آیهی «رضیت لکم الاسلام دیناً» بعد از نصب علیّبن ابیطالبعلیهما السلام به مقام جانشینی پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله نازل شد. **تفسیر اطیبالبیان.***
پیام ها
1- کسانی قابل هدایتند که در پی تحصیل رضای حقّ باشند، نه دنبال مقام و مال و هوای نفس و انتقام. «یهدی به اللّه مَن اتّبع رضوانه»
2- انسان، خود زمینهساز هدایت خویش است. «یهدی به اللّه من اتّبع رضوانه»
3- هدایت به راههای سلامت و سعادت، در گرو کسب رضای خداست و هر کس در پی راضی کردن غیر او باشد، در انحراف است. «یهدی به اللّه من اتّبع رضوانه سبل السلام»
4- راه حقّ یکی و راههای باطل (شرک، کفر، نفاق و تفرقه و...) متعدّد است. (کلمهی «نور»، مفرد ولی «ظلمات» جمع است. آری، همهی نیکیها و پاکیها در پرتو نور توحید، یک حالت وحدت و یگانگی به خود میگیرد، امّا ظلمت همیشه مایهی تفرقه و پراکندگی صفوف است.)
5 - هدف، یکی است ولی راههای رسیدن به آن متعدّد است. «سبل السلام»
6- مکتب وحی، سلامت و سعادت فرد و جامعه و روح و جسم را تضمین کرده است. «سبل السلام»
7- بشر در سایه قرآن، به همزیستی و صفا در زندگی میرسد. «سبل السلام»
8 - «سبل السلام» به «صراط مستقیم» منتهی میشود، و همهی کسانی که با انجام تکالیف گوناگون در شرایط مختلف، در پی کسب رضای خداوند میباشند، به صراط مستقیم میرسند. «یهدی... سبل السّلام... یهدیهم الی صراط مستقیم»
9- برای رسیدن به صراط مستقیم، تنها پیامبر و کتاب کافی نیست، لطف و ارادهی خدا هم لازم است. «باذنه»
10- نه جبر، نه تفویض بلکه امر بین الامرین. انسان انتخابگر است؛ «اتّبع رضوانه» امّا رسیدن به هدف بدون اراده خدا نمیشود. «باذنه»
11- قرآن، داروی شفابخش همه ظلمات است. تاریکیهای جهل، شرک، تفرقه، توحّش، شبهات، شهوات، خرافات، جنایات واضطرابها را به نور علم، توحید، وحدت، تمدن، یقین، حقّ، صفا وآرامش تبدیل میکند. «یخرجهم من الظلمات الی النور»