وَلَا تَسُبُّواْ الَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّواْ اللَّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ کَذَ لِکَ زَیَّنَّا لِکُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَی رَبِّهِم مَرْجِعُهُمْ فَیُنَبِّئُهُم بِمَا کَانُواْ یَعْمَلُونَ
و به (معبود) کسانی که غیر خدا را میخوانند ناسزا نگویید که آنان نیز از روی جهل و دشمنی به خداوند ناسزا میگویند. ما این گونه عمل هر امّتی را برایشان جلوه دادیم. سپس بازگشت آنان بهسوی پروردگارشان است، پس خداوند آنان را به آنچه میکردند خبر میدهد.
نکته ها
خداوند، انسان را چنان آفریده که چه کارهای خوب و چه کارهای بد، کمکم در روح او تأثیر میگذارد و به آن عادت میکند. از این رو، زینتدادن کارها گاهی به خدا نسبت داده شده، «زَیَّنّا»، که خالق این تأثیر است، و گاهی به شیطان نسبت داده شده که از طریق وسوسه و وعده، زشتها را زیبا جلوه میدهد. «زیّن لهم الشّیطان» **انعام، 43.***
حضرت علی علیه السلام در جنگ صفّین به سربازان خود توصیه میکرد که به پیروان معاویه دشنام و ناسزا نگویند، بلکه سیمای آنان را مطرح کنند که بهتر از دشنام است. **نهجالبلاغه، کلام 206.***
امیرالمؤمنین علیعلیه السلام فرمودند: از مصادیقِ دشنام به خدا، دشنام به ولیّ خداست. ** تفسیر المیزان.***
حساب لعن و نفرین و برائت، از حساب دشنام و ناسزا جداست. لعن و برائت که در آیات دیگر قرآن از سوی خداوند اعلام شده، در واقع بیانگر اظهار موضعِ ما در برابر ستمگران و مشرکان است که بیزاری خود را از راه آنان اعلام میکنیم. «لعنة اللّه علی الظالمین» **هود، 18.*** ، «برائة من اللَّه...» **توبه، 1.***
پیام ها
1- احساسات خود را نسبت به مخالفان کنترل کنیم و از هرگونه بد دهنی و ناسزا بپرهیزیم. «لاتسبّوا»
2- به بازتاب برخوردهای خود توجّه کنیم. «لاتسبّوا... فیسبّوااللَّه»
3- با فحش و ناسزا، نمیتوان مردم را از مسیر غلط باز داشت. «لا تسبّوا»
4- ناسزاگویی، عامل بروز دشمنی و کینه و ناسزا شنیدن است. «لاتسبّوا... فیسبّوا... عَدْواً»
5 - دشنام، یا نشانه نداشتن منطق است، یا نداشتن ادب و یا صبر. (مسلمان با پرهیز از ناسزا، باید نشان دهد که صبر و منطق و ادب دارد.) «لا تسبّوا»
6- هر کاری که سبب توهین به مقدّسات شود، حرام است. «فیسبّوا اللَّه»
7- استفاده از حربهی دشنام وناسزا، در نهی از منکر و تبلیغات ومناظرات ممنوع است. «لاتسبّوا»
8 - کاری که سبب کشیدهشدن دیگران به گناه وحرام میشود، حرام است. ** تفسیر مجمعالبیان.*** «لاتسبّوا... فیسبّوا»
9- گاهی انسان ناخودآگاه در گناه دیگران شریک میشود، آنجا که مقدّمات گناه دیگران را فراهم کند. «فیسبّوااللَّه»
10- از سنّتهای الهی، زیبا جلوه کردن اعمال امّتها در نظر آنان است. «زیّنا لکلّ اُمّة عملهم» (هر اُمّتی اعمال خود را هرچند ناحقّ باشد، زیبا میپندارد)
11- جلوهنمایی و زیبادیدن، نشانهی حقانیّت نیست. «زیّنا لکل اُمّة عملهم»
12- آگاه کردن مردم از کردههای خویش در قیامت، از شئون ربوبیّت الهی است. «الی ربّهم مرجعهم فینبّهم...»